به گزارش پایگاه تخصصی مسجد به نقل از شبستان، حجت‌الاسلام سیدحسین روحانی‌پور دزفولی نماینده آیت‌الله حکیم گفت: «عَکَفَ» ریشه «اعتکاف» و به معنای پایبند بودن به چیزی و مدامت بر آن به قصد تعظیم و تقدیس آن و دارای جنبه‌های منفی و جنبه ارزشی است، همچنان که قرآن این تعبیر را برای بت‌پرستان و حضور مستمر آنان در کنار بت‌هایشان به کار برده است.
وی با بیان اینکه اعتکاف در تعریف شرعی آن همچنان که مرحوم امام خمینی (ره) در «تحریر الوسیله» و آیت‌الله العظمی حکیم در «منهاج الصالحین» بیان کرده‌اند که شخص به منظور عبادت، دست‌کم باید سه روز در مسجد متوقف شود، افزود: روزه گرفتن جزو لوازم اعتکاف است، بنابراین در روزهایی مانند عید فطر و عید قربان نمی‌توان معتکف شد و مسافر نیز نمی‌تواند اعتکاف به جای آورد.
نماینده آیت‌الله حکیم در تهران درباره رایج شدنِ اعتکاف در ماه رجب، خاطرنشان کرد: توصیه روایات به برگزاری اعتکاف در ماه مبارک رمضان به ویژه در دهه آخر این ماه است، امام صادق (ع) در این باره فرموده‌اند " کانَ رَسُولُ اللهِ (ص) إذا کانَ الْعَشْرُ الاَواخِرُ اِعْتَکَفَ فِی الْمَسْجِدِ وضربت لَهُ قُبَّةٌ مِنْ شَعْرٍ، وَشَمَّرَ الْمیزَرَ وَطَوی فِراشَهُ: همیشه این گونه بود که در دهة آخر (ماه رمضان) رسول خدا در مسجد معتکف می‌شد، خیمه‌هایی از پشم برای او بر پا میکردند و او پرده‌هایی را می‌آویخت و بستر خواب را جمع می‌کرد» (وسایل الشیعه، کتاب صوم، باب اعتکاف، حدیث اول / وسائل الشیعه، ج7، ص 397، ح1).
روحانی‌پور دزفولی افزود: این روایت نشان می‌دهد، اول، معتکف شدن در ماه رمضان، جزو سیره حضرت محمد (ص) بود، دوم، پیامبر (ص) همیشه در زمان اعتکاف، عبادت میکردند، بنابراین نباید در روزهای اعتکاف مشغول سخن گفتن درباره دنیا بود، سوم، معتکف شدن در سایر ایام سال از جمله ماه رجب، اشکالی ندارد، چهارم، رایج شدن برخی امور مذهبی مانند اعتکاف در زمان‌هایی مانند ماه رجب (که ماه بارش رحمت الهی است) از باب عمومات، ایرادی ندارد بلکه فرصتی مناسب برای خودسازی و عبادت است.
وی درباره تعریف مسجد جامع که از شرایطِ برگزاری اعتکاف است، گفت: بعضی از مفاهیم مانند «مسجد جامع» قابل توسعه و تضییق هستند و عرف نیز تا حدودی این مفاهیم را معین و شرح می‌دهند، زیرا به دلیل توسعه شهرها و وجود چند مسجد در یک محله، تعریف مسجد جامع نیز تغییر کرده است در حالی که در گذشته بیشتر برنامه‌های مذهبی و مراسم ترحیم و حتی نماز جمعه در یک مسجد به عنوان «مسجد جامع» برگزار می‌شد، اما امروزه این مفهوم چند پهلو شده است در حالی که در گذشته مساجدی مانند مسجد امام حسن عسکری (ع) در قم و مسجد مقدس جمکران، محل برگزاری مهم‌ترین برنامه‌های مذهبی و فرهنگی بوده‌اند، بنابراین امروزه ارایه یک تعریف جامع و مانع از مسجد جامع، دشوار است همچنان که برخی مساجد جامع به دلیل توسعه شهرها، اینک تخریب شده‌اند یا جامعیت گذشته را ندارند.
اصل اعتکاف در مساجدالحرام، النبی (ص)، کوفه و بصره است
این استاد سطوح عالی حوزه علمیه با بیان اینکه مساجد اصلی محل برگزاری اعتکاف، مساجد الحرام، النبی (ص)، کوفه و بصره، هستند، اضافه کرد: مراجع در رساله‌های عملیه تصریح دارند معتکف شدن در تمام شهر مکه که جزو حَرَم است، درست است، ضمنا حضرت علی (ع) در زمان خلافتشان در مسجد بصره، معتکف می‌شدند.
روحانی‌پور دزفولی، ادامه داد: مدت اعتکاف، سه روز است بنابراین انسان می‌تواند سه یا شش یا نه یا 12 روز معتکف باشد که طی دو روز نخست (برای مثال روزهای اول و دوم یا چهارم و پنجم یا هفتم و هشتم) می‌تواند از حالت اعتکاف خارج شود، اما در روزهای سوم (سوم، ششم، نهم و ... ) نمی‌تواند زیرا اعتکاف بر او واجب می‌شود.
وی درباره رایج‌شدن اعتکاف‌‌های دانش‌آموزی و دانش‌جویی طی سال‌های اخبر در ایران و برگزاری کلاس‌های تقویت درسی در آن‌ها، خاطرنشان کرد: توصیه قرآن و روایات، عبادات و نیایش با خداوند و دوری از دعوا، مشاجره و سخن گفتن درباره امورات دنیوی و خرید و فروش است، با این وجود، طرح مباحث علمی مانند دروس رایج مدارس و دبیرستان ها، ایرادی ندارد.
برگزاری اعتکاف در سایر کشورها در ماه رمضان
مسئول دفترِ تهران آیت‌الله حکیم با اشاره به سال‌های تبلیغ خود در کشورهای مختلف جهان مانند انگلیس، عراق، لبنان و ...، افزود: اعتکاف در سایر کشورها برگزار می‌شود و من در سال‌های تحصیل در حوزه علمیه نجف اشرف و حضور در کربلا، شاهد برگزاری این مراسم معنوی در شهرهای عراق به ویژه در ماه مبارک رمضان و قرائت مناجات حضرت امیرالمومنین (ع) در آن‌ها بودم و چندین بار در مسجد کوفه، معتکف شده‌ام، همچنان که سایر روحانیون و طلاب نیز مقید به اعتکاف در مسجد کوفه به ویژه در ماه مبارک رمضان هستند.
روحانی پور دزفولی تصریح کرد: مرحوم امام خمینی (ره) در «تحریر الوسیله» و آیت‌الله العظمی حکیم در «منهاج الصالحین» اعتکاف را عبادت می‌دانند، بنابراین خودِ این عمل، اثر ارزشی و تربیتی دارد، البته اثر هر عمل معنوی و عبادی مانند اعتکاف با آلوده‌شدن به گناهان، از بین می‌رود.
وی با بیان اینکه علاقمندان می‌توانند درباره اطلاع دقیق‌تر از احکام اعتکاف به رساله‌های عملیه (کتاب روزه، باب اعتکاف) مراجعه کنند، گفت: امیدوارم برخی جوانان به جای انجام برخی رفتارها و برنامه‌های بی‌اثر و بی‌ثواب، در مساجد معتکف شوند و با راز و نیاز با خداوند متعال، قلب و روح خود را آماده دریافت فضایل معنوی در باقی سال به ویژه ماه مبارک رمضان کنند.