به گزارش سرویس مسجدخبر پایگاه تخصصی مسجد؛ «دومین همایش مساجد مجری اعتکاف استان تهران»، به همت معاونت فرهنگی اجتماعی مرکز رسیدگی به امور مساجد، ستاد اعتکاف، شهرداری تهران و آستان مقدس حضرت عبدالعظیم(علیه‌السلام)، صبح روز سه‌شنبه ۲۷ آذرماه ۱۴۰۳، در تالار شیخ صدوق(رضوان‌الله‌علیه) این آستان برگزار شد.
در این همایش، حجج اسلام و المسلمین فلاح زاده و ماندگاری، کارگاه‌های «احکام اعتکاف» و «اعتکاف از نگاه قرآن» را ارائه نمودند. و حجج اسلام و المسلمین حسین محمدابراهیم، رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد، سید علیرضا تکیه‌ای، رئیس ستاد مرکزی اعتکاف، علیرضا شیرنژاد، رئیس مرکز فعالیت‌های دینی شهرداری تهران و محمد افشاری، مسئول دفتر نهادنمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، پیرامون برگزاری «اعتکافی موثر، معنوی و ماندگار» و «اعتکاف دانش‌آموزی و دانشجویی»، نکاتی را به مجریان اعتکاف بیان نمودند.
در اجر بزرگی شریک شده اید
در این مراسم، حجت‌الاسلام و المسلمین حسین محمدابراهیم رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد خطاب به ائمه جماعات و مجریان اعتکاف در مساجد استان تهران گفت؛ توجه داشته باشید و تلاش کنید، در ثواب‌های فراوان و اجری که برای اعتکاف و آثار سازنده‌ای آن بیان شده، شریک باشید.
وی با بیان اینکه، مجریان اعتکاف بایستی این توفیق را قدر بدانند، گفت؛ این افتخار که نصیب امام جماعت، کارگزاران مسجد و برگزارکنندگان این آئین متعالی شده تا برای معنویت افزایی مومنین، زحماتی را در مسجد تقبل، برنامه ریزی و تقسیم کار نمایند و تدارکات لازم را فراهم کنند و برای معتکفین عزیز فضایی را برای معنویت افزایی آماده کنند. قطعاً نزد خدای متعال و صاحب خانه های خدا، بزرگ شمرده شده و اجری درخور خواهد داشت.
همپای ابراهیم و اسماعیل(سلام‌الله‌علیهما)
حجت‌الاسلام و المسلمین محمدابراهیم ضمن تبریک برای کسب این افتخار و توفیق الهی، برای مجریان اعتکاف، گفت؛ بایستی از کمک به اجرای این آیین پسندیده بهره و نصیب کافی را ببرید. این فرصت را قدرِ بسیار بدانید و آگاه باشید که با کسب این مسئولیت و افتخار، پا جای پای حضرت ابراهیم و اسماعیل(سلام‌الله‌علیهما) می‌گذارید. خداوند متعال در آیه ۱۲۵ سوره بقره می فرماید؛ «وَإِذْ جَعَلْنَا الْبَیْتَ مَثَابَةً لِلنَّاسِ وَأَمْنًا وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِیمَ مُصَلًّى ۖ وَعَهِدْنَا إِلَىٰ إِبْرَاهِیمَ وَإِسْمَاعِیلَ أَنْ طَهِّرَا بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَالْعَاکِفِینَ وَالرُّکَّعِ السُّجُودِ؛ و (به یاد آر) هنگامی که ما خانه کعبه را مرجع امر دین خلق و مقام امن مقرّر داشتیم و (دستور داده شد که) مقام ابراهیم را جایگاه پرستش خدا قرار دهید و به ابراهیم و اسماعیل سفارش کردیم که حرم مرا (از بت) بپردازید و پاکیزه دارید برای اهل ایمان که به طواف و اعتکاف حرم آیند و در آن نماز و طاعت خدا به جای آرند.»
وی افزود: بر اساس این آیه شریفه، این انبیای عظام الهی هستند که برای خدمتگزاری به طائفین، عاکفین و نمازگزاران مأمور می‌شوند. اکنون شما عزیزان در چنین جایگاهی قرار گرفته‌اید. از ابتدای سال مساجد را برای نمازگزاران آماده می‌کنید و در ایام اعتکاف نیز آن را برای قشر خاصی، یعنی؛ معتکفین مهیا می‌سازید. قشری که به دنبال معنویت فزون‌تری هستند. کسانی که به دنبال ارتباط و انس بیشتر و محکم‌تری با خالق باری‌تعالی هستند. بنابراین، قرار گرفتن در جایگاهی چنین با اهمیت و متعال، توفیق بزرگ و البته کم نظیری است. جایگاهی که شما زمینه را برای عبادت کنندگان و در این ایام، معتکفین عزیز فراهم می‌نمایید. در حقیقت شما به افزایش بصیرت و معنویت آنها و همچنین تحول روحی ایشان کمک می‌کنید. این است که قرار گرفتن در این جایگاه را بایستی قدر دانست و از آن بیشتر استفاده نمود.
اعتکاف، عبادت مرکب
وی در ادامه گفت: اعتکاف یک عبادت مرکب از عبادات بزرگ است. عبادتی که در آن نماز («إننی أنا ٱلله لا إله إلا أنا۠ فٱعۡبدۡنی وأقم ٱلصلوة لذکۡری»(طه ۱۴))، روزه ( پیامبراکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم): «الصّوم جُنَّة مِنَ النّار»)، دعا (پیامبراکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم): «الدُّعاءُ مُخُّ العِبادَةِ ، و لا یَهلِکُ مَعَ الدُّعاءِ أحَدٌ») و هم تروکی در آن است که معتکف بایستی از یک سری مظاهر دنیایی پرهیز کند. این مجموعه یک معجونی شفابخش و سازنده برای معتکف است. برای همه این اجرهای معتکفین، شما اجری مظاعف خواهید داشت.
حجت‌الاسلام و المسلمین محمدابراهیم گفت: در روایات هست که پیغمبر خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) فرمودند؛ «مَنِ اعتَکَفَ إیمانا وَ احتِسابا غُفِرَ لَهُ ما تَقَدَّمَ مِن ذَنبِهِ»؛ اگر مومن، ایماناً و احتساباً در اعتکاف حضور پیدا کند، مثل روز اولی که از مادر متولد می‌شود، پاکِ پاک از این مراسم بیرون می‌آید. با ایمان به وعده‌های الهی که برای اجر و ثواب و آثار اعتکاف بشارت داده شده است. پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) فرمودند: «مَن اعتَکَفَ یوماً ابتغاءَ وَجهِ اللهِ عزَّوجلَّ جَعَلَ اللهُ بَینَهُ و بَینَ النّار ثَلاثَه خَنادِقَ». لذا، اگر دوری از آتش در اعتکاف اتفاق می‌افتد، حتماً شما در اجرش شریک هستید.
اعتکاف سنت پیامبراسلام(صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)
وی افزود مسئله و آیین اعتکاف آنقدر اهمیت دارد که در سیره پیامبر و سنت نبوی آمده که پیغمبر مکرم اسلام(صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) هیچ چیزی را برای جایگزین اعتکاف، جز خودش پیدا نکردند. در روایتی از امام صادق(علیه‌السلام) آمده است که؛ زمانی که جنگ بدر در ایام ماه مبارک رمضان اتفاق افتاد، پیامبر خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) نتوانستند معتکف شوند. بر طبق این روایت، سال بعد، پیامبر اسلام ۲۰ روز معتکف شدند. ۱۰ روز برای همان سال و ۱۰ روز برای قضای سال پیش. این روایت شاهدیست بر آنکه پیامبر اسلام(صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) برای قضای اعتکافشان هیچ جبرانی پیدا نکردند، جز خود اعتکاف. همچنین از امیرمومنان علی(علیه‌السلام) نقل شده است که؛ پیامبر خدا تا آخر عمر مبارکشان دست از این سنت برنداشتند. اعتکاف دهه آخر ماه مبارک رمضان از سنت‌های قطعی پیامبر اسلام(صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) بود.
رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد در بخش دوم سخنان خود در رابطه با نکاتی که مجریان اعتکاف در مساجد بایستی به آنها توجهی ویژه داشته باشند، در دو محور «محتوا» و «پشنیبانی» سخن گفت.
اعتکاف، فرصتی برای ارتباط مانگارِ معتکفین با مسجد
حجت‌الاسلام و المسلمین محمدابراهیم در باب محورِ محتوا گفت: مجریان محترم اعتکاف، از هم اکنون که قریب به یک ماه مانده تا اعتکاف ایام البیض، در مسجد خود ستاد اعتکاف تشکیل دهند.
وی افزود: لازم است یک هیئتِ اندیشه‌ورز تشکیل شود تا برای این ایام رنامه‌ریزی و پیش‌بینی‌های لازم را در جهت ارتقای سطح معنوی اعتکاف انجام دهند. تشکیل هیئت اندیشه ورز بسیار اثرگذار و کمک کننده است. اینطور نباشد که بدون برنامه مراسم اعتکاف را اجرا نمایید. کمیته‌های مختلفی برای تقسیم کارها با محوریت هیئت اندیشه ورز تشکیل شود و نیروهای مسجد و محله را درگیر اجرای آیین اعتکاف نمایید. گاهی ممکن است مجریان محترم به تنهایی قادر به انجام این امور باشند اما درگیر نمودن و همراه کردن دیگران موضوعیت دارد و علاوه بر تبلیغ اعتکاف باعث تشویق به حضور در این آیین معنوی می‌شود.
نماز جماعت در ایام اعتکاف برقرار باشد
رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد گفت: ائمه جماعات و مجریان محترم اعتکاف سعی کنند، حتما نماز جماعت به قوت خود باقی باشد. بهتر است نمازگزاران با حضور در نمازهای جماعات صحنه اعتکاف را ببینند. آن‌هایی که نتوانستند در این «جریان عظیم تحولی» حضور داشته باشند، با حضور در مسجد، تاثیرات روحی جوانان شرکت کننده در این آیین بی‌نظیر را ببینند. لذا برای ترویج و تشویق به حضور در این مراسم معنوی، حتماً برنامه‌های مناسبتی و نمازهای جماعت برقرار باشد. لازم است در مراسم «دعای امِّ داوود» اهل محله در کنار معتکفینِ در مسجد شرکت کنند.
وی افزود: در جلسات اخلاقی که برای معتکفین تشکیل می‌دهید، سایرین هم حاضر شوند و در کنار معتکفین هم از مباحث و هم از فضای پاک اعتکاف بهره ببرند. گاهی ممکن است یک مسجدِ مجری اعتکاف فضای لازم برای اقامه نماز جماعت را نداشته باشد، بهتر است از هم اکنون که یک ماه تا اجرای این آیین معنوی فرصت باقی است، فضایی را برای اقامه نماز جماعت پیش بینی نمایید تا به هیچ وجه نماز جماعت در طول ایام اعتکاف تعطیل نشود.
خلوت معتکف را برهم نزنید!
رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد پیشنهاد داد؛ در طول مراسم اعتکاف از تفریط و افراط در مورد برنامه‌های جمعی خودداری شود. گاهی مجریان محترم طوری برنامه‌ریزی می‌کنند که اجازه خلوت و انس بیشتر برای معتکفین فراهم نمی‌شود. از طرفی برنامه‌ریزی نمایید تا محتوایی به‌روز و مورد نیاز جوانان ارائه شود. «برنامه‌های قرآنی، دشمن شناسی و بصیرت افزایی» در شرایط حساس کنونی و توجه به شعار سال «اعتکاف معنویت و مقاومت» امری ضروری است که به سبکی که گفته شد؛ بایستی در برنامه‌های جمعی به دور از افراط و تفریط گنجانده شوند.
رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد گفت: طبق تحقیقات و تجارب سال‌های گذشته، بدون برنامه وارد اعتکاف شدن بسیار آسیب‌زا و کم نتیجه بوده است. لذا، ائمه جماعات تمام تلاش خود را معطوف کنند تا هدفمند، با برنامه و مداوم در مراسم حضور داشته باشند.
حجت الاسلام و المسلمین محمدابراهیم بر ادامه ارتباط ائمه جماعات و مجریان اعتکاف با معتکفین پس از این ایام تاکید کرد و گفت؛ از هم اکنون برای ایجاد چنین ارتباطی برنامه‌ریزی شود. یکی از لازمه‌های برقراری چنین ارتباطی، حضور امام جماعت در صحن مسجد در این ایام است. این ایام فرصت کم نظیری برای جذب جوانانی‌ست که کمتر به مسجد می‌آیند. ولی اکنون سه روز متوالی را در مسجد به راز و نیاز خواهند پرداخت. حضور امام جماعت می‌تواند شرایط جذب دائمی آنها و ایجاد یک ارتباط پیوسته با مسجد را فراهم سازد. اگر برنامه‌ریزی کنیم تا جوانی که برای اعتکاف در مسجد حاضر شده، مسجدی شود، اعتکاف موفقی داشته‌ایم و به موفقیت اعتکاف‌های آینده نیز امید خواهیم داشت. زیرا که سنگ‌بنای حضور جوانان مسجدی را در اعتکاف‌های دیگر از هم اکنون گذاشتیم. لذا این ایام فرصت بی‌نظیری بیشتر از همه برای امام جماعت است تا کادری مسجدی از معتکفین، برای موفقیت محله و جامعه اسلامی بسازد.
وی گفت: اگر ائمه محترم جماعت توفیق داشتند که معتکف شوند، عالیست. در این صورت سه روز متوالی در کنار معتکفین هستند. اما اگر این توفیق پیش نیامد، سعی نمایند ساعات بیشتری در مسجد حضور داشته باشند.
اعتکاف، فرصتی برای برقراری مسجد
رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد افزود: ایام اعتکاف فرصت مناسبی برای برقراری مسجد است. حالا که مسجد سه روز به صورت شبانه روز محل رفت و آمد دائمی است، فرصت مغتنمی پیش آمده تا خادمین افتخاری مسجد را شناسایی و مسجد را برقرار سازید.
مستنسازیِ اعتکاف لازمه الگوسازی برای نسل جوان
وی در ادامه افزود: مجریان محترم اعتکاف حتماً از این مراسم مستندسازی نمایند. به جلوه‌های ویژه و خلوت نوجوانان اهمیت دهید و این لحظات را شکار کنید. گاهی در دل نیمه شب نوجوانی به سجده افتاده و با خدای خود خلوت کرده است. چنانچه به طور مناسبی این لحظات بی‌نظیر مستندسازی شوند، حتماً در الگوسازی و تربیت نسل مومن مسجدی و انقلابی موثر خواهند بود.
سه روز اعتکاف، سال‌ها بهره
وی افزود: اگر سه روز اعتکاف برگزار می‌نمایید، بایستی سال‌ها از ثمرات آن بهره ببرید. قطعاً ارتباط موثر و مستمر با معتکفین و مستندسازی این مراسم به این امر کمک قابل توجهی خواهد کرد.
اهمیت بیمه مسجد در ایام اعتکاف
رئیس مرکز امور مساجد در باب پشتیبانی اعتکاف، بر «بیمه نمودن مساجد» تاکید کرد و گفت؛ در این ایام به علت حضور مستمر و استفاده از امکانات و صحن مسجد ممکن است مشکلاتی پیش آید که بیمه بودن مسجد می‌تواند از برخی پیامدهای منفی بکاهد. همچنین برای بهسازی و نوسازی زیرساخت و تجهیزات بهداشتی، امنیتی و گرمایی از هم اکنون رنامه‌ریزی شود. بهتر است هزینه‌های احتمالی این امور از سوی مومنین تأمین و نسبت به آن ترغیب شوند.
پویش نذر اعتکاف
وی افزود: بهتر است پویش‌هایی برای تأمین هزینه این امور و هزینه‌های معتکفین راه‌اندازی نمایید تا کسانی که از حضور در آیین اعتکاف معذور هستند، با حضور در این پویش و قبول برخی از هزینه‌ها از اجر معنوی اعتکاف بهره‌مند شوند. بایستی تلاش شود هزینه برای معتکفین به حداقل برسد. ممکن است تأمین هزینه اعتکاف برای برخی، به خصوص نوجوانان، امری دشوار باشد و اصلاً همین موضوع باعث عدم شرکت و حضور ایشان در اعتکاف شود. لذا راه اندازی پویش «نذر اعتکاف» می‌تواند خیرین محترم را در اجرای این مراسم معنوی همراه و شریک نماید.
