لزوم «جهاد تبیین» برای دانش‌آموزان

به گزارش پایگاه تخصصی مسجد؛ حجت‌الاسلام «سیدمصطفی فریمانه» امام جماعت «مسجد امام رضا^{(علیه‌السلام)}» در روستای کریم‌آباد پاکدشت است. او «جهاد تبیین» را با حضورش در مدارس انجام می‌دهد. همچنین برای پیش‌برد اهدافش برنامه‌های منحصر به خود را دارد که به نوعی نقشه‌ی راهش هستند. در ادامه گفت‌و‌گوی ما با حجت‌الاسلام فریمانه را می‌خوانید و با نظرها و فعالیت‌هایش بیشتر آشنا می‌شوید.

 شما به عنوان یک امام جماعت فعال و موفق، چه برنامه‌ها و ایده‌هایی را در مسجد خود اجرا نمودید؟

من برای رسیدن به موفقیت چند برنامه داشتم. برنامه‌هایی را که من همواره آنها را انجام می‌دهم تا بتوانم به یک موفقیتِ نسبی در مدیریتِ مسجد و محله برسم. اولین برنامه من این است که به «محبوبیت و مقبولیت» در کنار مردم، اهالی و نمازگزاران و مهمتر از همه، نسل جوان برسم. یک امام جماعت و اساساً یک روحانی، با همه اقشار جامعه در ارتباط است. در این بین مراجعه‌ی مردم به روحانیت در روستاها بسیار بیشتر از سایر نقاط جامعه است. من هم امام جماعت یک مسجد در روستای «کریم آباد» از توابع «پاکدشت» هستم. حتی برخی از اهالی که مذهب و یا دین متفاوتی دارند در چنین مناطقی به امام مسجدِ روستا مراجعه می‌کنند و لذا مسجد محل رجوع همه‌ی اهالی با هر مذهب و دینی است. در مسجد امام رضا(علیه السلام) اهالی روستا سوالات خود را از من به عنوان امام جماعت می‌پرسند. مشکلات و مسائل خود را با من در میان می‌گذارند. بنابراین محبوبیت امام جماعت باعث می‌شود اهالی فارغ از هر مذهبی به او مراجعه کنند. البته همین هم اهمیت دارد که گره از کار خلق خدا باز شود. و مردم ما را امین خود بدانند. در اینجا محبوبیت و مقبولیت امام جماعت است که باعث جذب او می‌شود.

امام جماعت باید مقبول مردم باشد تا مورد اعتماد آنها قرار گرفته و امانتدار آنها شود. البته قابل ذکر است که غالب مردم روحانیت را به عنوان امین خود می‌شناسند. لذا حفظ امانت و راز آن ها باعث تقویت این نگاه در آنها می‌شود. دوم: «مراعاتِ» حال نمازگزاران در موفقیتِ امام جماعت، در مسجد و محله لازم است. گاهی بر اساس اقتضا طولانی شدن نماز مشکلی ندارد. ولی معمولاً در بین نمازگزاران افراد مسنی وجود دارند که غالباً در نمازهای جماعت حاضر می‌شوند.

من در مسجد امام رضا(علیه‌ا‌لسلام) نماز را خیلی طولانی اقامه نمی‌کنم. این امر باعث شده افراد بیشتری برای اقامه‌ی نماز جماعت در مسجد حضور یابند. همچنین، اهالی هم رضایتِ خود را دراین‌باره بارها اعلام نموده‌اند. بر اساس تجربه‌ام عرض می‌کنم مراعاتِ نمازگزاران یکی از موضوع‌های مهم است.

البته این امر در بقیه‌ی برنامه‌های مسجد هم وجود دارد. معمولاً ما در طراحی برنامه‌ها، نظرات، سن و نگرش مخاطبان و شرکت کنندگان را مورد توجه قرار می‌دهیم. بر همین اساس زمان برگزاری برنامه و محتوای آن بر اساس مراعاتِ احوال و روحیات همه‌ی اهالی برنامه‌ریزی می‌شود.

سوم اینکه: با توجه به تنش‌ها ‌و چالش‌هایی که هر منطقه معمولاً برای امام جماعت و مسجد آن به وجود می‌آید، «حفظِ آرامش» توسط امام جماعت، یکی از وظایف و برنامه‌های مهم در مدیریت مسجد است. وقتی امام جماعت آرامشِ مسجد خود را حفظ نماید، آرامش به سطح محله هم خواهد رسید و زمینه‌ی همکاری بین همه اهالی باهر تفکر و نظری را فراهم خواهد کرد. در نهایت این همکاری به همدلی ختم خواهد شد.

 غالباً اغلب مساجد روستایی طایفه‌ای هستند. ما سعی کرده‌ایم از ایجاد تنش‌‌ها جلوگیری کنیم و این امر میسّر نمی‌شود، مگر اینکه از آن‌ها نظرخواهی شود و طیف‌های مختلف را در مسئولیت‌ها سهیم و فعالیت‌های مسجد را با همکاری آنها انجام دهیم. معمولاً در مسجد مورد توجه قرار دادن نظراتِ مختلف، موفقیت به همراه خواهد داشت.

برای من پیش آمده که در بدو ورود به یک مسجد، متوجه اختلاف‌های شدید بین اهالی شده‌ام. متأسفانه گاهی هم کار بین آنها بالا می‌گیرد. اما در نهایت با مسئولیت سپردن و شنیدن نظرات آنها می‌توان آرامشِ لازم را برقرار و از دل اختلاف‌ها همدلی بیرون کشید.

امام جماعت موفق کسی است که مدیریت مسجد از کفش بیرون نرود. گاهی از سوی امام جماعت میان‌داری صورت نمی‌گیرد و گاهی هم طرف گروه خاصی گرفته می‌شود، گاهی هم به اختلاف ها دامن زده می‌شود. در نهایت چند دستگی اتفاق می‌افتد و متأسفانه برای حفظ آرامش باید از بیرون مسجد کمک گرفته شود.

چهارمین برنامه من برای مدیریت موفق در مسجد، برطرف کردن موانعی است که باعث عدم جذب نوجوانان و جوانان به مسجد می‌شوند. در  بیشتر موارد این موانع را بزرگترهایی تشکیل می‌دهند که می‌خواهند همه‌ی امور مسجد را به تنهایی انجام دهند و همه‌ی برنامه ها طبق نظر آنها باشد گاهی هم موانع نمازگزارانی هستند که تحمل حضور کودکان را در مسجد ندارند.

در همین راستا من معمولاً به هر مسجدی وارد می شوم، اولین جلسه‌ی داخلی آن مسجد را با بزرگترهای محله برگزار می‌نمایم. در این جلسه علاوه بر معرفی خودم و بیان چشم انداز و برنامه‌هایم، در همان شب اول از بزرگترها برادرانه خواهش می‌کنم که تحمل خود را نسبت به حضور بچه ها بالا ببرند.

به آنها می‌گویم: ما همه این دوران را پشت سر گذاشته‌ایم. قطعاً حضور کودکان در مسجد بدون سروصدا نیست. ولی فرض کنید این‌ کودکان فرزندان شما هستند و قرار است در این محیط رشد کنند. از طرفی من می‌دانم که اکنون دیگر حوصله‌ی بچه‌ها را ندارید. ولی باید همه با هم سعی کنیم؛ از کوره در نرویم و خدایی ناکرده حرفی نزنیم که مصداق «خسر الدُّنیا و الآخِره» شود و کودکی را از مسجد برانیم و دیگر به مسجد بر نگردد. در طول خدمت نیز بارها چنین جلساتی با بزرگترها برگزار می‌کنم.

همچنین سعی نموده‌ام زمینه‌‌ی حضور نوجوانان و جوانان را در مسجد فراهم نمایم. به هر حال آینده این کشور در دست این قشر است. لذا باید برای تربیت یک نسل متعهد در بسترِ مسجد تلاش نمائیم.

برنامه‌ی پنجم من در مسجد، «تکریمِ خانواده‌های شهدا، جانبازان و ایثارگران» در محله است. کسانی که با حضور خود در دفاع مقدس برای این کشور زحمت کشیده‌اند و ما مدیون آنها هستیم. کسانی که وقتی پای حرف‌ها و درد دل هایشان می‌نشینیم، متوجه صبوری و تعهد و ارادت آنها نسبت به این کشور و نظام مقدس جمهوری اسلامی می‌شویم. لذا تکریم این خانواده‌ها از برنامه‌های اصلی من به عنوان یک امام جماعت است. در این راستا به اتفاق بزرگترها و نیروهای بسیج روستا هر ماه به دیدار این عزیزان می رویم و آنچه را که در توانمان است برای خدمت به آنها به کار می‌گیریم.

 برنامه‌ی دیگر من در مسجد «بهره بردن از جوانان» در مسئولیت‌ها و فعالیت‌های مسجد است. اکنون نیروهای جوان در هیئت امنا، امور فرهنگی و اجتماعی روستا و همچنین در شورای محلی روستای کریم آباد مشارکت و حضور فعال دارند. ما در مسجد 9 کمیته داریم که اعضای آنها را جوانان تشکیل می دهند و مسئولیت ها و فعالیت های خود را در راستای چشم انداز مسجد و ارتقای روستا پیش می برند.

 ما در مسجد برنامه‌های منظمی در راستای کمک به خانواده‌های نیازمند داریم. کار شناسایی خانواده‌های نیازمند و محترم روستا معمولاً از اولین کارهایی است که من در مسجد امام رضا(علیه‌السلام) انجام داده‌ام. در همین رابطه فهرستی از  خانواده های نیازمند و آسیب‌پذیر منطقه تهیه نموده‌ایم که در صورت رفتن از مسجد آن را در اختیار امام جماعت بعدی قرار می‌دهم. ما با کمک های مردمی سبدهای کالا تهیه و بین نیازمندان توزیع می‌نمائیم.

همچنین باید این نکته را عرض کنم که من برای موفق شدن در مسیر خدمتم به مسجد و نمازگزاران، معمولاً زودتر از هر کسی در مسجد حاضر و بعد از آخرین نفر از مسجد خارج می شوم.

در راستای «جهاد تبیین» چه برنامه و فعالیتی دارد؟

«جهاد تبیین» یکی از آموزه‌ها و مفاهیم دینی ما و یکی از وظایف اصلی روحانیت محسوب می‌شود. همچنین از دستورات قرآن کریم نیز هست. هر مسلمانی از زمانی که توانایی‌اش را دارد و می‌تواند مسائل را تحلیل کند، باید برای مردم روشنگری نماید. اکنون «جهاد تبیین» بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا کرده است. دروغ های جبهه‌ی باطل در فضای مجازی، بیش از هر زمان دیگری باعث گمراهی می‌شود.

اکنون بیان واقعیت و شفاف نمودن آنچه که رسانه‌های دشمن می‌گویند از مصادیقِ جهاد تبیین است. اگر تبیین و روشنگری را به خوبی انجام دهیم دیگر شاهد خسارت‌هایی مثل آنچه که در این روزها رخ داد، نخواهیم بود. اگر دستآورد‌های نظام مقدس جمهوری اسلامی بیان شود و افراد و تحلیلگران خِبره برای مردم روشنگری و تبیین نمایند، "دشمن نمی‌تواند جای شهید و جلاد را عوض کند". در این موضوع، ما نباید پیشگیری را به زمانی موکول کنیم که دیگر کار بالا گرفته است.

در همین راستا، ما یک کارگروه «جهاد تبیین» ایجاد کرده‌ایم که حوزه‌ی کاری آنها مدارس روستای کریم‌آباد در شهرستان پاکدشت است. همه‌ی اعضای این گروه را طلبه ها تشکیل می‌دهند. ما در این گروه مسائل و ایده‌های دانش آموزان را می‌شنویم و به شبهات و سوالات آنها پاسخ می‌دهیم.

برنامه‌های دیگری هم برای دانش آموزان دارید؟

مخاطب برنامه‌های داخلی مسجد امام رضا(علیه‌السلام) بیشتر دانش‌آموزان هستند. معمولاً برای آنها کلاسهای تفسیر روایت و آموزش شفاهی و عملی احکام را برگزار می‌کنیم. بیشتر دانش‌آموزان شرکت کننده در این کلاس‌ها از مقطع متوسطه هستند و معمولاً در شیفت بعدازظهر به مدرسه می‌روند. این امر باعث شده در حال حاضر ادامه فعالیت‌های ما در این رابطه در مدارس انجام شود.