به گزارش پایگاه اطلاع رسانی مرکز رسیدگی به امور مساجد به نقل از شبستان؛ صاحب نظران در حوزه معماری باور دارند وقتی به معماری از زوایه اندازه ها، تناسبات، شکل ها و تزئینات نگاه کنیم، معماری دوره قاجار وضع نازل تری را نسبت به دوره های گذشته خود و به خصوص دوره صفوی نشان می دهد. شکل ها استواری و صلابت قبلی را ندارند و شکل های جدیدی وارد معماری می شوند که سطحی و تفننی اند بر همین اساس گفته شده است در معماری مذهبی قاجاریه مانند ساختن مسجد، مدارس دینی، تکیه و حسینیه ها شیوه معماری همان است که در ادوار پیش بوده که برای نمونه می توان به مساجد شاه در شهرهای تهران، قزوین و سمنان، مسجد سید در زنجان و مدرسه سلطانی در کاشان اشاره کرد.
بنابر این، وقتی سخن از زیبایی بسیاری از مساجد عهد قاجاری به میان می آید در واقع داریم از معماری دوره های تاریخی پیشین صحبت می کنیم. از سوی دیگر، بیشتر مساجد در گذشته از معماری زیبا و جذاب برخوردار بوده و بسیاری از این خانه های خدا را می توان بر اساس دوره های تاریخی مختلف تقسیم بندی کرد. مسجد «مجدالدوله» واقع در تهران، خیابان امام خمینی (ره)، قبل از بیمارستان سینا، مصداق نام آشنایی از این واقعیت است. درباره وجه تسمیه این خانه خدا نیز باید گفت که مهدی قلی خان مجدالدوله، داماد ناصرالدین شاه که به حاج مجدالدوله معروف بود، دستور ساخت این مسجد را صادر کرد.
نمازگزاران، رهگذران و طلاب ولین چیزی که از مسجد مجدالدوله به یاد می آورند چند حیاط آبی رنگ دل نشین، گل های رنگارنگ، درختان سرسبز و حجره های مصفا است زیرا هر فردی با ورود به این مسجد مسحور زیبایی های محوطه می شود.
حوزه علمیه مجد دقیقا در همان ساختمان مسجد مجدالدوله واقع شده است و نمازگزاران و طلاب در ساعاتی از روز کنار یکدیگر هستند البته بنابر تصمیم تولیت حوزه علمیه مجد و به منظور تمرکز بیشتر طلاب در حوزه تحصیل، با نصب نرده هایی میان این حوزه و مسجد، فاصله ای ایجاد شده است. کاری که هرچند توجیه خوبی دارد ولی چهره بدی به این دو مرکز دینی بخشیده است.
یک موضوع وجود این حصار را گاهی از نظرها می اندازد: شبستان های عاشورا و رمضان. هوا سرد که می شود نماز جماعت در شبستان رمضان و با افزایش دما، نماز در شبستان عاشورا اقامه می شود. مشاهدات خبرنگار ما نشان می دهد که چنین ابتکاری تقریبا در هیچ یک از مساجد شهر تهران وجود ندارد. البته مساجدی همچون مسجد جامع بازار هستند که چند شبستان دارند ولی دلیل آن، اقامه چند نوبت نماز جماعت ظهر و عصر در یک روز و بسته شدن شبستان اصلی پس از اقامه نماز اول وقت است. البته در این قبیل مساجد شبستان های دیگر بسیار کوچک تر هستند.
البته این مسجد در گذشته، چهار شبستان برای اقامه نماز در چهار فصل سال داشت که با گسترش فعالیت های حوزوی در آن و اختصاص دو شبستان به کلاس درس خارج فقه و اصول برخی از استادان این حوزه، اکنون تنها دو شبستان در آن برای نماز فعال است.
قبل از اینکه وارد بحث فعالیت های مسجد مجدالدوله شویم باید از یک خوشحالی و یک تاسف گفت؛ باید شاد بود که این خانه خدا در آذرماه 1376 با شماره 1939 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و صد حیف که نمای بیرونی این مسجد به دلیل پارک بیش از اندازه موتورها و قرار گرفتن چندین و چند سیم برق و تلفن، خبر از زیبایی های درون آن نمی دهد.
مسجد مجدالدوله از بدو تاسیس تاکنون یک «مسجد برقرار» است و از یک ساعت قبل از اذان ظهر تا چند ساعت پس از اذان مغرب در آن به روی مردم باز است. برگزاری کلاس های حوزوی و واقع شدن در منطقه تجاری و در یکی از خیابان بسیار پرتردد تهران، مهم ترین دلیل این موضوع هستند.
هر روز پس از اقامه نماز جماعت ظهر و عصر، جلسه تفسیر قرآن، سخنرانی مذهبی یا اخلاق در یکی از شبستان های عاشورا یا رمضان مسجد مجدالدوله برگزار می شود که گاهی آیت الله یحیی عابدی، تولیت حوزه علمیه مجد سخنران این برنامه است.
کلاس آموزش قرآن نیز همه روز توسط تعدادی از طلاب حوزه مجد از ساعت 11 تا اذان ظهر و از ساعت 13 تا 14 در این مسجد برگزار می شود. کلاس آموزش احکام کسب و کار نیز یکشنبه ها و سه شنبه ها از ساعت 7 و 30 تا 8 و 30 دقیقه در مسجد مجدالدوله برگزار می شود.
پیوند مدرسه و مسجد را بیشتر درباره پیوند مدارس جدید با مساجد به کار می برند اما این مفهوم از دیرباز درباره تعامل و ارتباط مدارس علمیه و این خانه های خدا وجود داشته است. در واقع بسیاری از روحانیون در گذشته اصرار داشتند که حوزه های علمیه را در مجاورت مساجد بنا کنند تا به این صورت طلاب از دوران تحصیل با واقعیت های روز جامعه و اولویت های اعتقادی مردم و از سوی دیگر مردم نیز با سبک زندگی طلاب آشنا شوند. مهدی قلی خان مجدالدوله با ساخت حوزه در داخل فضای مسجد مجدالدوله به این باور قدیمی عینیت بخشید.
کوتاه سخن آنکه مسجد مجدالدوله که زمانی آیت الله محمدتقلی آملی از ارکان اربعه حوزه علمیه تهران امام جماعت آن بود همچنان رونق گذشته را دارد و فضای سرسبز و مصفای آن موجب شده که جزو مراکز مورد علاقه گردشگران خارجی و تهران گردان ایرانی باشد.
/پایان پیام