پایگاه تخصصی مسجد – گروه بین الملل: اسلام در روسیه از لحاظ تعداد پیروان، در مقام دوم پس از مسیحیت ارتدوکس قرار دارد و بنا بر برخی از برآوردها، احتمالا طی چند دهه آینده، تعداد پیروان آن از اکثریت نسبت به مسحیان برخوردار می شوند. از این رو علیرغم آنکه در نگاه نخست، روسیه کشوری با مذهب مسیحیت به شمار می آید، اما واقعیت آن است که اسلام و اسلام گرایی را نمی توان از تاریخ تحولات روسیه و به خصوص آینده این کشور پهناور جدا کرد. به همین دلیل نیز اسلام در روسیه هم اکنون نه تنها در شکل پژوهش های آکادمیک بلکه به عنوان یک عامل تأثیرگذار سیاسی و اجتماعی توجه و علاقه زیادی را به سوی خود جلب نموده است. در این بین از جمله عواملی که موجب مطرح شدن بحث اسلام و مسلمانان در روسیه شده است، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
1. جمعیت رو به رشد مسلمانان
2. تجدید حیات اسلام از اوایل دهة هشتاد میلادی به بعد و افزایش خودآگاهی مسلمانان
3. رشد آموزش های دینی از اوایل دهة نود به بعد
4. بحران در جمهوری مسلمان نشین چچن که بیش از یک دهه است به یکی از موضوعات اصلی در صحنه تحولات روسیه تبدیل شده و در کانون توجه مردم روسیه و جهان قرار دارد
5. نگرانی دولت روسیه از تبدیل شدن اختلافات دینی به موضوع مناقشات احتمالی در این کشور درآینده
6. نقش تأثیرگذار مسلمانان فدراسیون روسیه در جهت گیری روابط روسیه با جهان اسلام در دورة معاصر.
مجموع موارد فوق باعث شده که در روسیه کنونی، مناظره ای جدی در زمینة جایگاه و نقش اسلام و مسلمانان در روسیه، پدیدة تجدید حیات اسلام و این سئوال که قالب های ایدئولوژیک پیشین در دورة کمونیستی، تا چه اندازه در ذهن مسلمانان این کشور فرو ریخته است، شکل گیرد. بر این اساس بحث در زمینة جایگاه دین اسلام در روسیه به بخشی از مناقشه میان اندیشمندان، جامعه شناسان و فیلسوفان روسی بر سر موضوع هویت تبدیل شده است. همچنین موضوع مسلمانان روسیه در کانون توجه گروه های سیاسی از غربگرایان، اوراسیا گرایان و ملی گرایان روس قرار دارد. وجود این مباحثات و مناظرات در حالی است که در روسیه هنوز نظریه دقیق و مدونی از چگونگی تعامل دولت با اسلام و مسلمان وجود ندارد.
هرچند از تشتت در رفتار دولت با مسلمانان با سپری شدن عصر یلتسین و آغاز دورة پوتین کاسته شده است و در دوره اخیر تلاش می شود ضمن اعتراف به وجود بیش از بیست میلیون مسلمان در روسیه از این واقعیت به عنوان یک عنصر مثبت در گسترش روابط با جهان اسلام و افزایش نقش آفرینی در خاورمیانه بهره برداری شود اما همچنان در چگونگی نگاه دولت به اسلام در روسیه و جایگاه آن در تدوین هویت و منافع ملی روسیه ابهام وجود دارد.
اختلاف دیدگاه ها در زمینه اسلام در روسیه در بسیاری موارد به تفاوت در نگاه به تاریخچه شکل گیری اسلام در روسیه باز می گردد. در روسیه کنونی دانش و اطلاعات کافی در زمینة گسترش اسلام در این سرزمین وجود ندارد. به همین دلیل بررسی های تاریخی در این زمینه می تواند به فهم عمیق از جایگاه کنونی اسلام در روسیه کمک نماید.
علاوه بر ابهامات تاریخی هم اکنون سوالات فراوانی در زمینه وضعیت کنونی اسلام در روسیه٬ ساختارهای موجود دینی، پراکندگی جغرافیایی مسلمانان٬ ارائه تعریف دقیقی از « سن مسلمانان اهل روسیه» و همچنین تعداد جمعیت مسلمانان روسیه وجود دارد. اطلاعات در زمینه وضعیت مسلمانان و جایگاه اسلام و سطح دانش مسلمانان روسیه بسیار اندک است و آماری که هر از چند گاهی در زمینه های مختلف ارائه می شود با تفاوت خیلی فاحش همراه است.
با توجه به توضیحات ارائه شده، می توان تا حد زیادی به نقش مسجد در کشور روسیه پی برد؛ پایشگاه اصلی دین مبین اسلام و کانون تجمع مسلمانان به عنوان نهادی سیاسی، اجتماعی و مذهبی.
مسجد جامع مسکو ( Московская соборная мечеть) از جمله مساجد بزرگ و به نام روسیه و مسجد اصلی شهر مسکو، پایتخت این کشور به حساب می آید که در مرکز شهر واقع شده است.
این مسجد بزرگ و با شکوه در سال 1904 بنا شد و از سال 2011 به این شو نیز کار بازسازی و توسعه آن آغاز شده است. به گفته معماران این بنای مقدس، بر اساس طرح فعلی توسعه مسجد جامع مسکو، مساحت آن نسبت به بنای اولیه 20 برابر بزرگتر شده و در مجموع به 19 هزار متر مربع می رسد.
به گفته مسئولین مسجد، حدود 10 هزار نمازگزار می توانند برای هر وعده نماز در این مسجد حضور داشته باشند.
لازم به ذکر است مسجد جامع مسکو در مجموع از 6 سبقه تشکیل شده که رفت و آمد به طبقات از طریق 7 آسناسور بزرگ انجام می شود. ارتفاع سازه گنبد مسجد نیز حدود 46 متر و قطر آن به 27 متر می رسد.
جالب اینجا که پس از انجام بازسازی های گسترده و توسعه فضای مسجد، «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه در مراسم افتتاحیه آن (23 سپتامبر 2015) حاضر شده و شخصا آن را افتتاح کرد.
