به گزارش پایگاه تخصصی مسجد، «مسجد، هسته مقاومت فرهنگی است.
اگر حصار و خاکریز فرهنگی نباشد، همه چیز از دست می رود.» شاید بتوان این
عبارت را، کلیدیترین عبارت از بیانات رهبر حکیم انقلاب در جمع ائمه جماعات
مساجد استان تهران در روز جهانی مسجد سال گذشته دانست، اما مساجد چگونه میتوانند هسته مقاومت فرهنگی باشند و ظیفه آنها در قبال مساله مقاومت چیست؟ برای تبیین این موضوع و نقش مسجد در ترویج فرهنگ مقاومت گفتگویی با حجت الاسلام عبدالله علی بخشی امام جماعت مسجد والفجر کاشانک انجام دادهایم که در ادمه میآید.
حجت الاسلام علی بخشی محقق و پژوهشگر مطرح در زمینه های وهابیت و فرقه های شیعه و نویسنده کتاب«حقیقت وهابیت» و «جریانشناسی گروههای سلفی، جهادی و تکفیری» است.
فلسفه نامگذاری مساجدبه عنوان پایگاه و هسته مقاومت چیست؟
مسجد را از این جهت میتوان هسته مقاومت نام برد چون میتوانند اثری بنیادی و تعیین کننده در انسان داشته باشند. بطوریکه اگر بتوان بچههای هرمحلهای را که مسجدی درآن قرار گرفته است را در سنین کودکی به مسجد جذب کرد، خود به خود مسجد بر روی او تأثیر خواهد گذاشت.
به این معنی که بخشی از این تأثیر، نتیجه اثر وضعی خود مسجد است. چون درمحیط مسجد یک نوع صیانت از جهات روحی، روانی و فکری وجود دارد. در حقیقت این اثری است که خانهی خدا بر روی انسان دارد.
اما علاوه بر تأثیری که مسجد بر روی نوجوان میگذارد، آنها به صورت غیروضعی نیز متاثر خواهند شد. افرادی که داخل مسجد هستند، چون در آن محیط پرورش یافتهاند تأثیری درخور مسجد بر نوجوانان میگذارند. از جمله امام جماعت و کسانی که درمسجد فعالیت فرهنگی دارند.
صحبتها و رفتارهایی که اهالی مسجد در مسجد و مناسبتهای مختلف دارند باعث شکل گیری شالوده نوجوان میشوند. در نتیجه در آینده به راحتی از کنار شبهات میگذرند چون از قبل جواب آن را در ذهن دارند. میتوان گفت که آنچه در مسجد میگذرد او را مقید و مسلح به اعتقادات مذهبی میکند. وقتی اعتقادات فردی در طفولیت به شکل مناسبی ساخته میشود، دیگر در بزرگسالی با چند سوال و شبهه مسیر خود را گم نخواهد کرد. با مرور زمان نیز در محیط مسجد این اعتقادات رشد پیدا کرده و قویتر خواهد شد. لذا میتوان گفت که هسته مقاومت یک فرد نسبت به شبههها و تهاجمات فرهنگی در مسجد شکل میگیرد.
نقش مساجد در تربیت و ترویج روحیه و فرهنگ مقاومت چیست؟
البته این موضوع علاوه بر مسائل اعتقادی، مسائل اجتماعی و فرهنگی را نیز شامل میشود. بخش عظیمی از این هسته مقاومتی و شالوده تربیتی را مساجد با فعالیتهای خود رقم میزنند. با اینکه مهمترین و اصلی ترین کار در مسجد اقامه نماز جماعت است ولی برای پیش برد اهداف تربیتی، فعالیتهای جانبی هستند که نقش مهمی ایفا میکنند. هرچه فعالیتهای مسجدی از تنوع بیشتر و بار فرهنگی و اعتقادی غنیتری برخوردار باشند، معلوماتی که منتقل میشود متنوع تر و قویتر است. لذا تأثیرات آن طولانی تر و جذب آن راحت تر میشود.
لذا آنچه که در سنین نوجوانی و تحت عنوان آموزههای اسلامی از طریق برنامه های مسجد منتقل میشود در ذهن و رفتار نوجوان حک میشود.
لازمه ی ایفای نقش مساجد به عنوان پایگاه وهسته مقاومت چیست؟
برخی برنامهها مثل قرآن و تفسیر، تقریبا تبدیل به رسم و رسوم ثابت در مسجد شده اند که البته از اصلی ترین برنامههای یک مسجد است. البته برخی از مساجد فعال در کنار این برنامهها اردوهای فرهنگی دارند که تقریبا مساجدی که فعال هستند از اینگونه برنامهها دارند. برخی هم کلاسهای مختلف احکام و اعتقادات دارند. به عنوان مثال چنانچه جوانان آمادگی داشته باشند خوب است که حتی کلاسهای فلسفی و منطق نیز برگزارشود. بسیاری از برنامهها در مناسبات و ماه رمضان و محرم زیاد میشود. اما به اعتقاد من غیراز برنامههای مناسبتی و زودگذر باید هستههای آموزشی کوچکی درست شود. به عنوان مثال اگرپنج جوان با قابلیت درمسجد باشند، هرکدام از آنها میتوانند با اشراف و نظارت امام جماعت، چند نفر را زیر پوشش بگیرند و حلقههای آموزشی تشکیل دهند. یعنی امام جماعت برنامه ریزی کند و مسئولیت را به این افراد بدهد. آنها نیز امور و مسائل اعتقادی و فرهنگی را بر طبق برنامه و سیاست امام جماعت را انتقال دهند.
بطوریکه هرکدام یک هسته شوند و مسائل را منتقل و جلسه بعد برای رفع مشکل وقت بگذارند. بدین ترتیب بار انتقال و سنجش مردم نیز از دوش امام جماعت سبکتر میشود و وقت کافی برای نفرات اختصاص مییابد. اگرمسولیت برعهده یک نفرباشد حق شاگرد و استادی به درستی ادا نمیشود ولی اگر کلاسها و گعده ها کم جمیعت تر باشند، اینگونه آموزش راحت تر، سریعتر و نوجوانان پخته ترمیشوند.
هرچقدرمساجد در زمینه ترویج مسائل فرهنگی واعتقادی مردمیتر شوند، تاثیر بیشتری بر مردم دارند. در امور اجرایی نیز اگر مساجد درحالت سنتی و قدیمی خود باشند، یعنی با محوریت امام جماعت و مردم، بهتر و بسیار تاثیرگذارتراست، تا اینکه یک دستوری ازسازمانی ابلاغ شود و بر آن اسا تصمیمگیری و اجرا شود.
نقش مسجد در ترویج فرهنگ مقاومت در جوانان چیست؟
یکی از اصولی که امام راحل(ره) به آن تأکید داشتند و در حقیقت آرمان امام(ره)، انقلاب و نظام اسلامی محسوب میشود مسئله مقاومت، فلسطین و مقابله با رژیم غاصب اسرائیل است. قدس قبله اول مسلمین است و مقابله با هتاکی به آن وظیفه مسلمین است. لذا در کنار مسائل فرهنگی و سیاسی که در مساجد آموزش داده میشوند، آگاهی به این موضوع برای نوجوانان و جوانان امری ضروری است. مقابله با ظلم و اشغالگری در فلسطین و سراسر جهان، از آرمانهای امام راحل(ره) بود که اکنون تحقق این آرمان توسط رهبر معظم انقلاب پیگیری میشود. لذا پرداختن به مساله مقاومت باید از احترام به همین آرمانها شروع شود.
یکی از وظایف مساجد و ائمه جماعات این است که فلسفه مقاومت را برای جوانان تبیین کنند، آرمانهای انقلاب را بازگو کنند و جوانان را در مسیر تحقق آن آرمانها هدایت کنند. جوانان باید نسبت به مساله فلسطین آگاه باشند و بدانند ایران اسلامی تنها کشوری است که در مقابل ظلمی که به مردم فلسطین میشود ایستاده است. رمز موفقیت ما برای ظلم ستیزی، آگاه کردن جوانان نسبت به مقاومت و فلسطین است.