پایگاه تخصصی مسجد/جلال حیران‌نیا؛ در یکی از شب‌های ماه مبارک رمضان برای تهیه گزارش از مراسم افطاری ساده در مساجد، به مسجد امام حسن‌مجتبی(ع) در محله دوراهی قپان رفتم تا با حال و هوای رمضان و افطاری در این محله آشنا شوم. مسجد امام حسن‌مجتبی(ع) که حجت‌الاسلام محمد صدارت، امامت آن را به عهده دارد، چندی است که وسعتش افزایش یافته و چند ماهی است که دوباره برقرار شده است. قبل از آن به دلیل تعمیرات تعطیل بود.
قبل از اینکه به سراغ افطاری ساده برویم و با حجت‌الاسلام صدارت در مورد افطاری ساده به گفتگو بنشینیم از مسجد و چرایی تعطیل بودنش از او پرسیدم و اینکه چرا در برخی مساجد بسته است. روحانی جوان در این خصوص گفت: معمولا مساجد هزینه‌های جانبی فراوانی دارند. همچنانکه هزینه‌های اصلی تحت عوان هزینه ایاب و ذهاب امام جماعت، هزینه ماهیانه خادم و سایر هزینه ها را بر دوش دارد. لذا یکی از کارهایی که برای مساجد باید انجام شود ایجاد یک منبع درآمد است.
امام جماعت مسجد امام حسن‌مجتبی(ع) قبل از اینکه به این مسجد بیاید، امام جماعت مسجدی بوده که بیست سال تعطیل بوده است. مسجد امام حسن‌مجتبی(ع) نیز چند ماه قبل از نوروز، برای تعمیرات تعطیل بود.
وی علت اصلی این تعطیلی‌ها، بدون امام جماعت و خادم ماندن برخی مساجد را نداشتن درآمد مستقل برای مسجد می‌داند. او در مدتی که امام جماعت بوده به استقلال مالی چند مسجد کمک کرده است. به همت او و هیات امناء یک مغازه برای مسجد قبلی ساخته شده و یک زیرزمین برای مسجد کنونی که البته نیمه تمام است. البته این روحانی جوان از طریق کانال تلگرامی خود کمک‌هایی برای مساجد و سایر امور خیریه جمع آور می‌کند که خود در آن ابطه کمتر سخن به میان می‌آورد.
حجت‌الاسلام صدارت ادامه داد: مسجد امام حسن‌مجتبی(ع)، یکی از مساجدی است که علیرغم کوچک بودنش حضور پررنگ بانوان و نوجوانان در آن مشهود است. در افطاهای رمضان بانوان به خوبی تقسیم وظیفه کرده و بسته بندی افطاری را انجام می‌دهند. حضور پررنگ بانوان در برگزاری نمازها و نمازهای قضا نیز از نکاتی بود که امام جماعت این مسجد به رضایت از آن سخن می‌گفت.
امام جماعت مسجد امام حسن‌مجتبی(ع) یکی از کارهای سخت را برای امام جماعت برقراری ارتباط با گروه‌های سنی مختلف برمی‌شمارد و معتقد است: اینگونه ارتباط ها باعث رشد یک مسجد و امام جماعت می‌شود. امام جماعت در راستای این ارتباطات می‌تواند برنامه جامعی برای مسجد خود تدوین کند. به عنوان مثال عیادت از بیماران محل و احوالپرسی از همسایگان مسجد یکی از کارهایی است که به طور مرتب انجام می‌شود. وی ارتباط با همسایه ها را یک فرصت و این امر را از دلایل حضور بیشتر مردم در مسجد می‌داند.
اثرات اجتماعی افطاری‌های ساده در مسجد
حجت‌الاسلام محمد صدارت در رابطه با سفره‌های افطاری در مساجد نگاهی فراتر از پهن کردن یک سفره برای افطار روزه‌داران دارد. صدارت در این رابطه معتقد است: افطاری دادن علاوه بر اینکه تأکید اسلام و اهل بیت(ع) است، می‌تواند یک پدیده برای رفع برخی از آسیب‌های اجتماعی باشد.
امام جماعت مسجد امام حسن‌مجتبی(ع) می‌افزاید: اکنون به برکت انقلاب اسلامی، رنگ و بوی فعالیت‌های مذهبی و دینی در ایران بیشتر شده است. مراسمی چون اعتکاف و هیئات مذهبی پس از انقلاب با کیفیت و کمیت بیشتری رو به افزایش است.
وی در ادامه گفت: یکی از کارهایی که مورد تأکید مقام معظم رهبری است، افطاری ساده است. رهبر انقلاب خواستار باب شدن افطاری ساده در مساجد هستند. افطاری ساده دادن باعث می‌شود تا قبح سنگین بودن مراسم افطاری شکسته شود و حضور و بانی افطاری شدن برای مردم راحت‌تر شود. ضمن اینکه افطاری ساده دادن به صله رحم نیز کمک خواهد کرد. این امر باعث می‌شود که خویشاوندان و همسایه ها به راحتی بتوانند یکدیگر را به افطاری دعوت کنند. متاسفانه سنگین بودن هزینه‌های افطاری و میهمانی‌ها باعث کرنگ شدن این توصیه اسلام و اهل بیت(ع) شده است.
این کارشناس مذهبی در ادامه با اشاره به اینکه چنانچه افطاری با نان و پنیر و خرما و به صورتی ساده برگزار شود، افراد بیشتری راغب به بانی افطاری می‌شوند، گفت: بسیاری از مردم بر این باورند که که چنانچه افطاری ساده باشد باعث کسر شأن آنها می‌شود. در حالیکه چنانچه این امر باب شود صله رحم و ارتباط با همسایه که اموری مؤکد در اسلام هستند قوت می‌یابند و بسیاری از مشکلات اجتماعی که ناشی از عدم ارتباط با فامیل و همسایه هستند نیز رفع می‌شوند.
این امام جماعت جوان در ادامه گفت: افطاری‌های ساده باعث ایجاد خاطرات خوبی از افطاری دادن و افطاری خوردن می‌شود و درنهایت منجر به سادگی در رفتار پذیرایی و صله رحم می‌شود.
بانیان خیر به مساجد پایین‌شهر بیشتر کمک کنند
حجت‌الاسلام محمد صدارت با اشاره به تأکید رهبر انقلاب در مورد افطاری ساده گفت: مساجد پائین شهر و نقاط محروم از این لحاظ باید بیشتر مورد توجه بانیان قرار بگیرند چون اقشار ضعیف و محروم در این مناطق سکنی دارند. افرادی که توان تهیه افطاری و یا سحری را ندارند. چه بسا کسانی هستند که با یک وعده کوچک روزه می‌گیرند. چنانچه اگر درب مسجد باز نباشد و در مسجد چیزی نخورند چه بسا چیزی برای خوردن در منزل نداشته باشند. از این جهت می‌توان افطاری ساده را کمکی به اقشار کم درآمد و محروم به حساب آورد و آن را امری لازم در مساجد مناطق محروم دانست.
روحانی جوان و باانگیزه با استقبال از کودکان و نوجوانانی که در مسجد حضور داشتند به نقش افطاری در رفع سوء تغذیه آنها اشاره کرد و گفت: این کودکان به سن تکلیف نرسیده‌اند اما در مسجد افطار می‌کنند. این افطاری باعث افزایش یک میان‌وعده یا حتی یک وعده کامل در تغذیه آنها به حساب میآید. بنابراین در مساجد مناطق محروم افطاری ساده تنها یک سفره برای روزه داران نیست، بلکه یک اطعام و یک اکرام به تمام معناست. لذا بانیانی که در این مساجد خدمت می‌کنند چنانچه کیفیت و کمیت بهتری برای افطاری در‌نظر بگیرند ثواب ویژه و فراوانی می‌برند. چنانچه این اتفاق هرشب باشد و هرشب سفره‌ای در مسجد پهن باشد امید مردم به مسجد بیشتر می‌شود و علاوه بر اجر معنوی باعث ترویج فرهنگ و اطعام اقشار محروم می‌شود.
