به گزارش پایگاه تخصصی مسجد، اعتکاف در لغت به معنای توقف در جایی است. اما تعریف اصطلاحی اعتکاف: امام
خمینی (ره) در تعریف اعتکاف می‌فرمایند: "وَ هُوَ اللَّبَثُ فِی المَسجِدِ
بِقَصدِ التَعّبُدِ بِهِ وَ لا یعتَبَرُ فِیه ضَمُّ قَصدِ عِبادَةٍ اُخری
خارِجَةً عَنهُ وَ اِن کانَ هُو الاَحوِط؛ اعتکاف، ماندن در مسجد به نیت عبادت
است و قصد عبادت دیگر، در آن معتبر نیست. اگر چه احتیاط مستحب نیت عبادتی دیگر،
در کنار اصل ماندن است.اعتکاف، محو خود خواهى در امواج بلند خداگرایى و خدمت به امت اسلامى است.
اعتکاف، بیرون رفتن از خانه خویش و مصمم شدن بر حضور در خانه حضرت حق است. برای بررسی بیشتر چیستی و چگونگی اعتکاف و اینکه انسانِ بعد از اعتکاف به چه چیزی باید برسد و جامعه چه نفعی از اعتکاف او می برد، گفتگویی با حجت الاسلام گوهری مدیر ناحیه شهید صدوقی مرکز رسیدگی به امور مساجد استان تهران، انجام داده ایم که در ادامه می‌آید.
حجت الاسلام گوهری مدیر ناحیه شهید صدوقی در خصوص چیستی و چگونگی اعتکاف گفت: اعتکاف ریشه در رفتار پیامبران و آموزه‌های اسلام دارد. اگر به قرآن توجه کنیم و رفتار پیامبران را بررسی کنیم، متوجه خواهیم شد که این امر قبل از اسلام وجود داشته است. همانطور که در سوره بقره آمده است «وَ عَهِدْنا إِلی إِبْراهیمَ وَ إِسْماعیلَ أَنْ طَهِّرا بَیْتِیَ لِلطَّائِفینَ وَ الْعاکِفینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ : و به ابراهیم و اسماعیل سفارش کردیم که خانه مرا برای طواف کنندگان و مجاوران ( یا اعتکاف کنندگان) و رکوع و سجده کنندگان پاکیزه نمایید. » از این آیه شریفه استفاده می‌شود که آئین عبادی و سنتی که مستحب نیز است، در ادیان و پیامبران الهی بوده و مورد تاکید قرآن نیز قرار گرفته است. در این آیه خداوند دو پیامبر عزیز خود را مأمور می‌کند تا مساجد را برای معتکفین آماده کنند.
حجت الاسلام گوهری در رابطه با چگونگی اعتکاف در اسلام گفت: اعتکاف نه تنها در ادیان الهی بلکه در آئین‌های دیگر ادیان و حتی بت پرستان نیز بوده است. اما این آئین در اسلام دچار تغییر شد و در قالب اسلام و قرآن شکل گرفت. آئینی که در نظر دین مقدس اسلام مورد تاکید بوده و پیامبراسلام(ص) نیز به این آیین تاکید داشت. پیامبراسلام(ص) پس از ورود به مدینة النبی در دهه اول و دوم و سوم ماه مبارک رمضان اعتکاف می‌کرد. پیامبر یک سری آموزش‌ها برای امت خود داشت که با خصوصیاتی تحت عنوان اعتکاف انجام می‌شد. درواقع اعتکاف مجموعه‌ای از عبادت‌ها بود. از آن زمان تا کنون اعتکاف با قالب‌های اسلامی در بین مسلمانان رایج شد.
این کارشناس مذهبی در ادامه گفت: اکنون به برکت پیروزی انقلاب اسلامی و با تلاش معمار بزرگ انقلاب اسلامی امام خمینی(ره) و خون شهدای عزیز، این سنت پیامبر(ص) به نوعی احیا شده و مورد توجه مردم قرار گرفته است. بزرگان دین و مقام معظم رهبری نیز این امر را تاکید کردند.
مدیر ناحیه شهید صدوقی افزود: مقام معظم رهبری در مورد اعتکاف معتقد هستند که مراسمات اعتکاف به صورت فردی انجام شود. همچنین در سایر فرمایشات ایشان آمده است که سعی شود تا این آئین عبادی با برنامه ریزی خوب و دقیق انجام شود و این عمل صرف ورود به مسجد و نماز خواندن نباشد، بلکه با برنامه ریزی دقیق، ارتباط دوستانه و معاشرت با معتکفین و فرا گیری از معتکفین و تعلیم به معتکفین باشد.
حجت الاسلام گوهری با بیان اینکه این ایام فرصت خوبی است که پروردگار عالم در اختیار مومنین و انسان‌های پاک دل قرار داده است گفت: تاکید مقام معظم رهبری نیز بر این است که دل و مغز معتکفین و روح انسان در این ایام به خدا نزدیک‌تر و اصل برنامه و هدف از اعتکاف نیز ارتباط قوی با خداوند باشد.
وی افزود: اکنون اعتکاف همه گیر شده است و به برکت جمهوری اسلامی ایران در ایام البیض ماه مبارک رجب مراسمات اعتکاف انجام می‌شود. این ماه از ماه‌های حرام است و روزه گرفتن در این ماه اهمیت و ثواب خاصی دارد. امام موسی‌بن جعفر(ع) می فرمایند: هرکس در ماه رجب یک روز روزه بدارد، از آب نهری که در بهشت جاری است خواهد نوشید و هرکس سه روز روزه بدارد، بهشت بر او واجب می‌شود. این امر نشان از اهمیت ماه مبارک رجب در اسلام دارد. با توجه به این احادیث و سفارشات ائمه(ع)، اعتکاف در ماه رجب قرار گرفته است.
حجت الاسلام گوهری در خصوص تحولات فردی و اجتماعی در نتیجه اعتکاف گفت: اتفاقی که برای فرد در این عبادت و ایام رخ می‌دهد برای کل جامعه مفید خواهد بود چون این آئین، آئینی عبادتی، سازنده و تربیتی است. اکنون این عبادت فراگیر شده و هرساله هزاران نفر برای اعتکاف ثبت نام می‌کنند.
وی افزود: حال و هوای معنوی اعتکاف به قدری زیاد است که حتی کسانی که به سن تکلیف نرسیده‌اند نیز در این مراسم معنوی شرکت می‌کنند. در شهرستان بهارستان یا همان ناحیه شهید صدوقی مرکز رسیدگی به امور مساجد استان تهران، حال و هوای خاصی در این ایام حاکم است. با اینکه این شهرستان نسبت به شهرستان های دیگر تازه تاسیس است، اما استقبال از اعتکاف بسیار زیاد است.
حجت الاسلام گوهری یادآور شد: شانزده مسجد به اعتکاف اختصاص یافته اند که شش مسجد از این شانزده مسجد میزبان معتکفین خواهر هستند و ده مسجد مخصوص خواهران و برادران است.
مدیر ناحیه شهید صدوقی در ادامه گفت: امسال اتفاق مهمی که در موسم اعتکاف در این ناحیه افتاده ، اختصاص پنج مسجد به اعتکاف دانش آموزی است. در شهرستان تازه تاسیسی چون بهارستان حضور دانش آموزان در اعتکاف نوید آینده‌ای خوب برای جامعه ما را می دهد.
وی افزود: اگر کسانی که در عرصه اعتکاف زحمت می‌کشند با برنامه خوبی که مورد تاکید مقام معظم رهبری است هماهنگ شوند و این عمل عبادی خوب انجام و آداب اعتکاف به درستی ادا شود قطعا هم برای خود انسان و هم برای جامعه اسلامی ایران مفید خواهد بود.
مدیر ناحیه شهید صدوقی در ادامه گفت: مومنین در این سه روز در خانه‌های خدا جمع می‌شوند و با خدای خود آشتی می‌کنند و معنویت کسب می‌کنند. این امر هم برای جامعه مفید است و هم برای خود انسان. اگر اعتکاف با شرایط و تاکیدات اسلام انجام شود قطعاً آن پاداشی را که اسلام و وجود مقدس پیامبراسلام(ص) نوید داده‌اند نصیب معتکفین خواهد شد.
این کارشناس مذهبی در ادامه گفت: پیامبر اسلام می‌فرمایند: «مَنِ اعتَکَفَ إیمانا وَ احتِسابا غُفِرَ لَهُ ما تَقَدَّمَ مِن ذَنبِهِ : کسی که از روی ثواب و به انگیزه رسیدن به ثواب الهی معتکف شود و این عمل الهی را انجام بدهد پروردگار عالم همه گناهان او را می‌بخشد».
وی افزود: کسانی که سه روز از لذائذ دنیا و خانواده و اجتماع دست می‌کشند و در خانه‌های خدا معتکف می‌شوند، باید ارتباط خود را با خدا و راز و نیازی را که در این سه روز انجام داده‌اند را در طول سال حفظ کنند. همچنین ارتباط خود را با خانه‌های خدا قطع نکنند.
حجت الاسلام گوهری مدیر ناحیه شهید صدوقی در پایان گفت: وظیفه خادمان مساجد نیز طبق آیه شریفه «وَ عَهِدْنا إِلی إِبْراهیمَ وَ إِسْماعیلَ أَنْ طَهِّرا بَیْتِیَ لِلطَّائِفینَ وَ الْعاکِفینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ» این است که خانه های خدا را در حد بضع و توان برای مشتاقان و مومنینی که اعتکاف می‌کنند آماده کنیم.