به گزارش پایگاه تخصصی مسجد، مرتضی رضوانفر، عضو هیئت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری کشورمان که به منظور تهیه شناسنامه برای آثار ایرانی در تانزانیا و کنیا به این منطقه عازم شده و اخیرا از این مسجد بازدید کرده است، درباره تاریخچه این مسجد گفت: مسجد کیزیمکازی قدیمی‌ترین مسجد دایر در شرق آفریقا است که قدمت ساخت آن به ۹۳۸ سال قبل بازمی‌گردد.
وی افزود: همان‌گونه که در تابلوی معرفی مسجد ذکرشده است و همچنین براساس گزارش «نویل چیتیک»، باستان‌شناس و آفریقا‌پژوه معروف که در مرکز آرشیو اسناد ملی زنگبار رؤیت شد، نهایتا براساس متن کتیبه مسجد، در کتیبه داخل محراب، دو تاریخ ذکر شده که یکی مربوط به ساخت مسجد و به خط کوفی است به تاریخ ۵۰۰ هجری قمری و دیگری مربوط به مرمت مسجد است که به خط نسخ است به تاریخ ۱۱۸۴ هجری قمری.
بر کاشی‌کاری‌های این مسجد نام «فاطمه زهرا(س)» حک شده و مسجد تماماً از سنگ ساخته شده است و در داخل آن گچ‌بری‌هایی به سبک مساجد دوره سلجوقی در ایران وجود دارد.
گفته شده است که معمار این مسجد شخصی به نام کیزی بوده است که پس از ساخت مسجد به فرمان سلطان به قتل رسیده است، از اینرو به کیزی مکازی(به معنای ساخته دست کیزی زبردست) مشهور شده است. در حاشیه مسجد قبرستانی قدیمی وجود دارد که قبری منسوب به کیزی در آن وجود دارد.
این مسجد امروزه به عنوان مسجدی محلی مورد استفاده نمازگزاران بومی است و در حاشیه مسجد قبرستانی قدیمی وجود دارد که از لحاظ باستان‌شناسی دارای اهمیت تاریخی است.
مرتضی رضوانفر، عضو هیئت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گرشگری