پایگاه تخصصی مسجد: معاونت فرهنگی مرکز رسیدگی به امور مساجد، به‌مناسبت فرارسیدن ایام اربعین شهادت سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) اقدام به تولید مجموعه «فیش منبر ویژه اربعین حسینی» کرده است که از این پس هر روز یک قسمت از این مجموعه در پایگاه تخصصی مسجد منتشر خواهد شد و در ادامه نیز قسمت ششم از این مجموعه با موضوع «پیام‌های برون‌دینی اربعین برای جهانیان» در اختیار علاقه‌مندان مکتب اهل‌بیت عصمت و طهارت (علیهم‌السلام) قرار می‌گیرد.
همچنین فایل WORD و PDF این مجموعه نیز در کانال تلگرامی محراب معاونت فرهنگی مرکز رسیدگی به امور مساجد به نشانی https://telegram.me/mehrabonline قابل دریافت خواهد بود.
ایجاد انگیزه[1]
زمان و زمانه‌ای که در آن به سر می‌بریم، عصر پیشرفت تکنولوژی و روزگاری است که علوم و اطلاعات با سرعت و دقت بسیار در حال افزایش می‌باشد و هر روز ابزارهای جدید به کمک انسان می‌آید تا علاوه ایجاد آسایش، صرفه‌جویی زمانی را برای انسان به ارمغان آورد.
مردم دنیا نیز برای زمان و وقت اهمیت قائلند و از سوی دیگر، در این زمانه هر اتفاقی به سادگی و در اندک مدتی به سراسر دنیا مخابره می‌شود.
با این مقدمه کوتاه، اگر به سراغ اربعین و پیاده‌روی زائران در این ایام برویم، با شبهات و سؤالات کلیدی روبرو خواهیم شد:
در روزگاری که بشر برای «فرصت» و «زمان» اهمیت ویژه‌ای قائل است، آیا صرف زمان یک هفته‌ای یا بیشتر، برای اقامه عزاداری با این سبک خاص، به چهره اسلام ضربه نمی‌زند؟
آیا در عصری که دنیا به دنبال معنویت است و بهترین معنویت در اسلام می‌باشد، پیاده‌روی اربعین سبب نخواهد شد آنان که به اسلام رسیده‌اند، از این نوع عزاداری دل‌زده شده و اسلام را رها کنند؟ در این صورت گناه بدبینی این افراد، به عهده چه کسانی خواهد بود؟
خلاصه آنکه: در اسلامی که از دست دادن زمان، از بزرگ‌ترین ضررها محسوب می‌شود و در عصری که تکنولوژی حمل‌ونقل و امکان جابه‌جایی افراد زیاد را در زمان کم فراهم آورده، راهپیمای کردن به روش انسان‌های اولیه، چه معنایی دارد؟
متن و محتوا
بزرگان و اولیای ادیان و آئین‌های مختلف، با هدف ایجاد اتحاد و همبستگی میان پیروان و اعلام موجودیت خود، ایامی را در سال مشخص نموده و در این ایام، اجتماعاتی را تشکیل می‌دهند و پیروان ادیان و مذاهب خود را به شرکت در این اجتماعات تشویق می‌کنند.
یکی از آثار و برکات این‌گونه تجمعات، نمود جهانی و به نوعی تبلیغ آن آئین است که معمولاً در جامعه جهانی تأثیرگذار است.
در فرهنگ شیعه، گرامیداشت «اربعین» همین نقش را ایفا می‌کند. اربعین رسانه جمعی است که علاوه بر پیام‌های درون دینی برای مسلمانان، پیام‌های متعددی را برای غیرمسلمانان نیز به همراه دارد.
پیام‌های برون دینی اربعین
پیاده‌روی و زیارت اربعین با حضور میلیونی زائران از نقاط مختلف دنیا، یکی از شاخص‌ترین نمادهای عشق و پیوند قلبی مردم با اهل‌بیت عصمت و طهارت (علیهم) است. این راهپیمایی باشکوه، نمایش‌دهنده پیروزی حق بر باطل در طول تاریخ و تا قیامت است. این سنت معنوی باشکوه که هر سال تکرار می‌شود، مخالفان را متحیر کرده، در دل طرفداران آن حضرت شعف و افتخار فراوان می‌آفریند و اما این اجتماع عظیم پیام‌های اثرگذاری برون دینی برای جهانیان دارد، برخی از آن پیام‌ها عبارتنداز:
۱. اربعین نماد اتحاد جهان اسلام
قرآن کریم امت اسلامی هم‌عصر پیامبر (ص) را بهترین امت و جامعه‌ای دانسته که تا آن زمان تشکیل‌شده بود.[2] از دلایل نمونه بودن این جامعه، این است که: «وَ تَعاوَنُوا عَلَی الْبِرِّ وَ التّقْوی»[3] در کار خیر تعاون و یکدلی دارند و برادری در میانشان به‌اندازه‌ای است که از خود می‌گذرند و ایثار می‌کنند.
بنابراین اتحاد جایگاه ویژه‌ای در قرآن کریم دارد تا آنجا که خداوند از اتحاد به عنوان نعمت خاص یاد می‌کند: «وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا وَ اذْکُرُوا نِعْمَتَ اللّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنْتُمْ أَعْداءً فَأَلّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوانًا[4]؛ و همگى به ریسمان خدا [قرآن و اسلام و هر گونه وسیله وحدت]، چنگ زنید و پراکنده نشوید! و نعمت (بزرگِ) خدا را بر خود، به یاد آرید که چگونه دشمن یکدیگر بودید و او میان دل‌های شما، الفت ایجاد کرد و به برکتِ نعمتِ او، برادر شدید!»
همچنین خداوند در آیه‌ای با اشاره به پیامد اختلاف در میان امت‌ها می‌فرماید: «وَ أَطیعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لا تَنازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَ تَذْهَبَ ریحُکُمْ[5]؛ و (فرمان) خدا و پیامبرش را اطاعت نمایید! و نزاع (و کشمکش) نکنید تا سست نشوید و قدرت (و شوکت) شما از میان نرود!»
این آیه، علت و سبب شکست جوامع را وجود اختلافات و درگیری‌ها دانسته است و مفهوم دیگر آن می‌تواند چنین باشد که اتحاد، عاملِ انسجام و وحدت صفوف و در نتیجه، پیروزی است.
حکایت شده که کاروانی از مردمان کاشان نزد حاکم رفتند و ادعا کردند دو راهزن، کاروان صد نفری ما را غارت کرده‌اند و الان بیچاره شده و چیزی برای مصرف خود و اهل‌وعیالمان نداریم.
حاکم با تعجب پرسید: چگونه ممکن است صد نفر از پس دو نفر راهزن برنیامده باشند؟ یکی از آنان مردمان پاسخ داد: آن‌ها دو نفر بودند که با هم همراه و متحد بودند، اما ما صد نفر بودیم تنها.[6]
همچنین در تاریخ ثبت شده که روزگاری کشور الجزایر حدود 14 میلیون نفر جمعیت داشت، ولی در عین حال توانست مدت هفت سال با یکی از کشورهای مترقی جهان به نام فرانسه بجنگد. این جنگ در حالی رخ داد که الجزایر از نظر ثروت، قدرت، عنوان، جمعیت، سوخت و اسلحه و مهمات و خلاصه همه چیز با فرانسه قابل مقایسه نبود؛ اما الجزایر هر سال بهتر از قبل می‌جنگید تا اینکه در نهایت پیروز شد. راز پیروزی و موفقیت آن‌ها را یکی از روزنامه‌نگاران الجزایری در مقاله‌ای چنین می‌نویسد: «راز پیروزی ما این بود که همین مقدار کم همه با همدیگر بودیم و در
خودمان خائن نداشتیم.»[7]
چو هم پشت باشید و هم یکزبان یکی کوه کندن ز بن می‌توان[8]
مهم‌ترین آثار اتحاد اسلامی از دیدگاه قرآن از این قرار است:
1. «رسیدن به آرامش و آسایش» (آل‌عمران/103؛ انعام/65)
کشتی امت رسد بر ساحل امن و مراد گر بود فرمانده او ناخدای اتحاد[9]
2. «برچیده شدن زمینه سلطه بیگانگان و استعمارگران» (قصص/4)
3. «افزایش قدرت و هیمنه مؤمنان» (انفال/46)
قرآن برای دستیابی به اتحاد، راهکارهایی عملی نیز نشان می‌دهد که می‌توان به اموری چون: توجه به نقاط مشترک[10] و چنگ زدن به ریسمان الهی[11] که مصداق آن قرآن، پیامبر (ص)، امامان (ع) و سنت‌های ایشان است اشاره کرد.
به جرأت می‌توان گفت در عصر حاضر، یکی از مهم‌ترین نشان‌ها و نمادهای اتحاد در جامعه مسلمانان «اجتماع عظیم اربعین» است که می‌تواند در ایجاد اتحاد و همدلی بین شیعیان و اهل تسنن بسیار مؤثر باشد. در ایام اربعین شیعه و سنی؛ فارس و عرب و کرد و ترک؛ سفیدپوست و سیاه‌پوست و دیگر نژادها در زیر پرچم اباعبدالله (ع) جمع شده و به سوی حرم مطهر ایشان راهپیمایی می‌کنند. در این راهپیمایی عظیم، نژاد و قومیت و زیان و میلت جایی ندارد، بلکه هر کسی افتخارش این است که بتواند خود را در زیر بیرق و علم آن حضرت وارد سازد و به دیگران خدمتی کند.
این اربعین همایشى از اتحاد ماست یک پرده از نمایش یوم الجهاد ماست
مقیاسى از تلاطم مردم نهاد ماست این اربعین نشانه‌ای از اعتقاد ماست
حضرت زهرا وجود خود و اهل‌بیت پیامبر (ص) را رمز اتحاد و سربلندی امت اسلامی معرفی کرده و می‌فرماید: «وَ طَاعَتَنَا نِظَاماً لِلْمِلَّةِ وَ إِمَامَتَنَا لَمّاً لِلْفُرْقَةِ وَ الْجِهَادَ عِزّاً لِلْإِسْلَام[12]؛ پیروی از ما «اهل‌بیت» نظام امت و رهبری ما عامل وحدت و جهاد مایه عزت و سربلندی اسلام است.»
بنابراین همه اهل‌بیت (ع) عامل وحدت و اتحاد هستند، ولی امام حسین (ع) به طور ویژه در جهت اتحاد امت اسلامی نقش‌آفرینی کرده و بیشتر از دیگران دل‌ها را به هم نزدیک می‌سازد.
۲. اربعین نماد اقتدار و صلابت تشیع
اربعین نماد اقتدار و صلابت مسلمانان، به ویژه شیعیان است. اربعین حسینی به جهانیان نشان می‌دهد که شیفتگان و عاشقان ائمه اطهار (ع) با تمام وجود در راه اباعبدالله حسین (ع) و آرمان‌هایش ایستاده و جان‌فشانی می‌کنند و آن‌ها با حضور خود در اربعین به اقتدار و هیبت حسینی و اقتدار تشیع در جهان کمک می‌کنند.
تا حدود سال ۲۰۰۶ میلادی (۱۳۸۵ ه.ش) کمتر کسی در ایران نام «پیاده‌روی اربعین» را شنیده بود؛ اما امروزه، کمتر ایرانی را می‌توان یافت که از این مناسک بی‌اطلاع باشد. در سطح اجتماعی نیز، افزایش مشارکت تعداد ایرانی‌ها در این حرکت انقلابی شگفتی‌ساز است و حکایت از چندین برابر شدن جمعیت در طی سالیان گذشته دارد. (جمعیت زائران ایرانی از حدود چهارصد هزار نفر در سال ۹۲ به حدود یک‌میلیون و دویست هزار نفر در سال ۹۳ و حدود سه میلیون نفر در سال 94 رسیده است) این در حالی است که در کشور عراق شرایط ناامنی حاکم و در چند سال اخیر تنش نیروهای امنیتی عراق با داعش به اوج خود رسیده است.[13]
علاوه بر آن، امروزه وهابیت و استکبار جهانی از اقتدار و صلابت تشیع آگاه شده و به بهانه‌های مختلف حرکت‌ها و برنامه‌های شیعی را محکوم و سرکوب می‌کند. آن‌ها با تجهیز و تعلیم تروریست‌های مخالف شیعی سعی می‌کنند تا با ایجاد رعب و وحشت در میان زائران اربعین، این حرکت انقلابی را کمرنگ جلوه دهند؛ اما از آنجا که اعتقادات و باورهای شیعی بسیار دقیق و عمیق است و به سادگی قابل تزلزل نیست، مخالفان شیعه هرگز ره به جایی نمی‌برند.
ما هر دوعالم را به این معراج دعوت می‌کنیم از این‌سوی عالم اگر آن‌سوی عالم می‌رویم
در شعله آتش می‌شویم، آتش به عالم می‌زنیم هم مثل یک پروانه می‌سوزیم ما، هم می‌رویم
عیسى بن مریم، آدم، ابراهیم، موسى، نوح، هود این راه را پیغمبران رفتند و ما هم می‌رویم
ما تشنه وصلیم و دنبال سلوک وصلتیم پس پابرهنه، تشنه‌لب، تا نهر علقم می‌رویم
بی‌واسطه اسماء حق در ما تجلى می‌کند هر وقت تحت قبه سلطان عالم می‌رویم[14]
این تجمع با نشاط و اثرگذاری که از سوی اهل‌بیت (علیهم) پایه‌ریزی شده و مورد تأکید قرار گرفته، نماد اقتدار و صلابت تشیع در میان ادیان و مذاهب است؛ زیرا این مراسم هم زمینه بزرگداشت شعائر الهی است و هم اینکه به واقعه عاشورا و کربلا گره خورده است.
از طرف دیگر آنچه مسلم است، حضور در پیاده‌روی اربعین سبب رونق اقتصادی در میان تشیع می‌شود؛ زیرا به واسطة واقع‌شدن مقدس‌ترین اماکن شیعیان (آرامگاه شش تن از امامان شیعه) در عراق، بخش عمده‌ای از منابع مالی شیعیان در قالب توریسم مذهبی به این کشور سرازیر می‌شود و شیعیان عراق می‌توانند به فعالیت بازرگانی و مبادلات کالا با هم‌کیشان خود بپردازند که علاوه بر خارج شدن از انزوای اقتصادی، نهایتاً باعث رونق و بهبود وضع مالی آن‌ها خواهد شد و از آنجا که محصولات تولیدی در این کشور بسیار محدود است، ناچار باید از کشورهای دیگر واردات داشته باشند، اربعین زمینه‌ای برای ارتباط میان تجار و بازرگانان شیعه در کشورهای مختلف می‌شود. این رونق اقتصادی و تجاری سبب تقویت قدرت و اقتدار شیعیان می‌شود.
امروزه مهم‌ترین وظیفه سیاسی شیعیان این است که بدانند دشمنانش چه کسانی هستند و چه اقداماتی علیه آن‌ها انجام می‌دهند؟
امروزه دشمنان شیعه را سران استکبار و کفر و هم‌پیمانان ایشان به خصوص وهابیت از خارج تشیع و بهائیت و صوفیه از داخل تشیع تشکیل می‌دهند. سران استکبار با سرمایه‌گذاری و حمایت بی‌دریغ از این سه فرقه ضاله نه تنها برای ضربه زدن به تشیع تلاش می‌کنند بلکه برای ضربه زدن به جهان اسلام نقشه می‌کشند. بر همه شیعیان لازم است که علاوه بر شناخت دشمنان اصلی تشیع با شناختی علمی و دقیق، از عقاید تشیع دفاع کنند و اقتدار و صلابت او را همچنان حفظ نمایند.
۳. اربعین عامل ایجاد ترس و وحشت در دل دشمنان اسلام
ترس دشمنان از اجتماع زائران حرم امام حسین (ع) و اقدامات خصمانه علیه آنان، ریشه در تاریخ دارد و همین اجتماعات بارها، تن حاکمان ضد شیعی را لرزنده است.
در زمان متوکل عباسی، زائران فراوانی به زیارت مرقد امام حسین (ع) می‌آمدند، به‌گونه‌ای که مرقد وی به مرکز تجمع و گردهمایی شیعیان که مخالفان حکومت وقت بودند، تبدیل شده بود. زائران در آنجا با حسین‌ابن‌علی (ع) پیمان می‌بستند که در راه او پایدار بمانند و قیامش را استمرار بخشند و همین مسئله موجب شد متوکل احساس خطر کرده و دستور داد قبر امام حسین (ع) را ویران نموده و خانه‌های اطراف قبر شریف را خراب کنند. آنگاه در آن محل زراعت نمایند و زائرین را از زیارت بازداشت و به زندان انداخت و مورد شکنجه قرارداد. تا جایی که دستور داد: هر کس به زیارت رود، باید دستش قطع شود.[15]
برخی از محبین حاضر به قطع دست خود شدند و به زیارت رفتند و از این جهت مسلمانان بغداد بسیار متأثر شدند و بر دیوارها بر آن خبیث فحش و ناسزا نوشتند.
یکی از محبین امام حسین (ع) می‌گوید: در سال 240 هجری با ترس و لرز به زیارت امام حسین (ع) مشرف شدم. دیدم که گاوها را به آن زمین بسته‌اند که آنجا را شخم نمایند. به چشم خودم دیدم همین گاوها که نزد قبر مطهر رسیدند، هر چه آن‌ها را می‌راندند و می‌زدند، آن‌ها از رفتن به نزدیک قبر مطهر خودداری می‌نمودند و به طرف راست و چپ می‌رفتند.»[16]
در امالی طوسی آمده: «متوکل دستور داد که آب به قبر مقدس حضرت سیدالشهدا (ع) ببندند و با زمین یکسان کنند تا مردم ندانند که مرقد آن حضرت در کجا قرار دارد و در آنجا تجمع نکنند. هنوز بیست و دو ذراع به قبر حضرتش مانده بود که آب‌ها روی هم جمع شدند. بعدها همان‌جا «حائر» نامیده شد.»[17]
در دوران ما تجمع اربعین در جوار حریم ملکوتی اباعبدالله (ع)، بزرگ‌ترین اجتماع انسانی است که سالیانه یک‌بار اتفاق می‌افتد، این اجتماع عظیم، رسانه‌های ارتباطی فراوانی را تحت‌الشعاع قرار داده و به عنوان بزرگ‌ترین اجتماع انسانی توجه بسیاری را به فرهنگ حسینی (ع) و دین اسلام متوجه می‌سازد.
وقتی اجتماعی عظیم رخ دهد علامت سؤال‌های فراوانی برای دیگران ایجاد می‌شود: عاشورا چیست؟ یزید کیست؟ ریشه عاشورا چه بوده است؟ و اصلاً اسلام چیست؟ این اسلام با اسلام داعش چه تفاوتی دارد؟ و ...
این اجتماع عظیم و سؤال و پاسخ‌هایی که ایجاد می‌شود، سبب بروز ترس و وحشت در دل دشمنان اسلام و تشیع می‌شود و آن‌ها را به تکاپو وا می‌دارد تا با حربه‌های متعددی در جهت مخفی نگه‌داشتن این حرکت انقلابی عظیم اقدام کنند.
روزنامه هافینگتن پست در تحلیلش این‌گونه بیان کند: «حسین کیست؟»، سؤالی با این عمق که می‌تواند باعث شود افراد دین خود را تغییر دهند، تنها زمانی می‌تواند پاسخ داده شود که شما با پای پیاده به حرم حسین رفته باشید.»
و در ادامه مقاله خود در اعترافی جالب در مورد دلایل ناآگاهی مردم جهان از این مراسم، می‌نویسد: «اما چرا شما هیچ‌گاه درباره این مراسم چیزی نشنیده‌اید؟ احتمالاً به این قضیه مربوط است که رسانه‌ها عموماً، بیشتر با تصویری منفی، سیاه و افراطی سرو کار دارند تا روایتی مثبت و امیدبخش، به خصوص وقتی با اسلام مواجه می‌شوند.»[18]
آنچه در اربعین ظاهر می‌گردد همان سبک و سیره نبوی و یاران آن حضرت در قرآن کریم است که جلوه‌نمایی می‌کند. قرآن کریم، در آیه 29 سوره فتح صفاتی برای یاران پیامبر (ص) بر می‌شمارد که سبب ایجاد رعب و وحشت در دل دشمنان اسلام می‌شود. این صفات عبارتند از:
الف) «مُحَمَّدٌ رَسولُ اللَّهِ وَالَّذینَ مَعَهُ أَشِدّاءُ عَلَى الکُفّارِ»
شدت عمل و سخت‌گیری بر کفار، به این معنا که از آن‌ها تأثیر منفی نگیرند و همواره با کسانی که به هر شکلی می‌خواهند وحدت را خدشه‌دار کنند، کنار نیایند.
این ویژگی را در رویارویی با داعش در عراق و سوریه و ایران و افغانستان می‌توان دید. شاید وجود داعش ضربه‌ها سختی به وجهه اسلام زده باشد اما لااقل سبب همبستگی بیشتر مسلمانان در این کشورها شده است.
ب) «رُحَماءُ بَینَهُم» مهربانی، کمک و ایثار در برابر برادران دینی خود.
مصداق کامل این بخش از آیه شریفه را می‌توان به وضوح در قصه اربعین رصد نمود، آنجا که برخی از مسلمانان درآمدهای یک‌ساله خود را صرف تهیه غذا و امکانات رفاهی برای زائران حسین (ع) می‌نمایند و خود با افتخار تمام از زائران پذیرایی می‌نمایند.
ج) «تَراهُم رُکَّعًا سُجَّدًا یَبتَغونَ فَضلًا مِنَ اللَّهِ وَرِضوانًا سیماهُم فی وُجوهِهِم مِن أَثَرِ السُّجودِ»
و باز مصداق کامل عبادت خدا را از روی اخلاص می‌توان در پیاده‌روی اربعین مشاهده کرد، زیرا اغلب زائران حسینی (ع) از ابتدا با نیت‌های خالص قدم در مسیر پیاده‌روی می‌گذارند و در طول مسیر با انجام عبادت‌های عاشقانه و ریاضت‌های عارفانه ارادت خویش را به خداوند متعال و آستان مقدس اهل‌بیت (علیهم) نشان می‌دهند.
نتیجه این شاخص‌ها ایجاد ترس و خشم در دل دشمن است. «لِیَغیظَ بِهِمُ الکُفّارَ»
گریز و روضه
مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) درباره جایگاه ویژه اربعین در اوج‌گیری بزرگداشت نهضت حسینی (ع) فرمودند: «شروع جاذبه مغناطیس حسینی، در روز اربعین است. جابر بن عبداللَّه را از مدینه بلند می‌کند و به کربلا می‌کشد. این، همان مغناطیسی است که امروز هم با گذشت قرن‌های متمادی، در دل من و شماست. کسانی که معرفت به اهل‌بیت دارند، عشق و شور به کربلا همیشه در دل‌شان زنده است. این از آن روز شروع شده است.»[19]
همین مغناطیس حسین (ع) بود که زینب (س) را حدود 54 سال با حسین (ع) همراه کرد. طوری که بدون حسین (ع) آرام و قرار نداشت.
نقل شده: حضرت زینب (س) موقع تولد آرام چشم‌هایش را باز کرد و شروع به گریه کرد. دست هر کسی دادند آرام نشد تا اینکه قنداقه او را به دست ابی عبدالله (ع) دادند، حسین (ع) حدود یک سال یا بیشتر از زینب (س) نداشت تا نگاهش به حسین (ع) افتاد آرام شد، یعنی من آمدم اصلاً تو دنیا عاشق حسین شوم.
زینب (س) هنگام ازدواج با شوهرش، شرط کرد: من هر روز باید حسین (ع) را ببینم، هر جا حسین (ع) رفت، من هم باید بروم.
مغناطیس امام حسین (ع) حتی حضرت زینب (س) را در عصر عاشورا به سوی گودال قتلگاه می‌کشاند. عصر عاشورا هنگامی که زینب (س) مشاهده کرد امام حسین (ع) روی زمین افتاده و دشمنان اطراف پیکر وی را با هدف کشتن ایشان گرفته‌اند، از خیمه بیرون آمد و پسر سعد را این‌گونه مورد خطاب قرار داد: «یابن سَعد! اَیقتَلُ اَبُو عبداللّه وَ انتَ تَنظُرُ اِلَیهِ[20]؟ ای فرزند سعد! آیا ابوعبداللّه کشته می‌شود و تو تماشا می‌کنی؟!
او هیچ جوابی نداد و زینب (س) فریاد برآورد: «وا اخاه! وا سیداه! وا اهل بیتاه! ای کاش آسمان بر زمین واژگون می‌شد! و ای کاش کوه‌ها خرد و پراکنده بر هامون می‌ریخت.»[21]
وی هنگام رسیدن بر بالین برادرش چنین گفت: «خدایا! این قربانی را از ما بپذیر»[22]
حضرت زینب (س) در کنار بدن امام حسین (ع)، رو به سوی مدینه نمود و خطاب به پیامبر (ص) چنین گفت: «یَا مُحَمَّدَاهْ بَنَاتُکَ سَبَایَا وَ ذُرِّیَّتُکَ مَقْتَلَةً تَسْفِی عَلَیْهِمْ رِیحُ الصَّبَا وَ هَذَا حُسَیْنٌ مَجْزُوزُ الرَّأْسِ مِنَ الْقَفَا مَسْلُوبُ الْعِمَامَةِ وَ الرِّدَاء[23]؛ ای پیامبر! اینان دختران شمایند که به اسیری می‌روند. اینان فرزندان شمایند که با بدن‌های خونین، روی زمین افتاده‌اند و باد صبا بر پیکر آنان می‌وزد! ای رسول خدا! این حسین است که سرش را از قفا بریده‌اند و عبا و ردایش را به غارت برده‌اند.»
«بِأَبِی مَنْ أَضْحَى عَسْکَرُهُ فِی یَوْمِ الْإِثْنَیْنِ نَهْباً بِأَبِی مَنْ فُسْطَاطُه[24]؛ پدرم فدای کسی که سپاهیان او را غارت کردند، سپس خیمه‌گاهش را سرنگون ساختند! فدای آن مسافری که دیگر امید بازگشتش نیست.»
اما این زینب (س) در اربعین باز به نزد امام حسین (ع) برگشت؛ ولی این بار برای روضه‌خوانی برگشته است. اصلاً چه کسی باورش می‌شد، زینب (س) روزی برای حسینش روضه بخواند:
یکی‌یکی روضه‌ها را با داداش مرور کرد، داداش! همه‌جا با تو بودم، داداش! داخل گودال بالای سرت حاضر بودم، بالای نیزه، زیر نیزه بودم، در مجلس نامحرم‌ها کنارت بودم ...
گوشه خرابه پیش تو بودم، همه‌جا بودم، فقط یکجا نبودم، آن‌هم گوشه تنور خولی من نبودم، اما فهمیدم کجا بودی. چه زمانی فهمید؟ هنگامی که سر ابی‌عبدالله را داخل خرابه آوردند، زینب (س) دید موهای حسینش خاکستری شده ...
منابع:
[1]. تلفیقی از ابهام و سؤال.
[2]. بقره / 143.
[3]. مائده/2.
[4]. آل‌عمران/ 103.
[5]. انفال/46.
[6]. دوازده هزار مثل فارسی، ص 62.
[7]. گنجینه معارف، ص 767.
[8]. فردوسی.
[9]. غلامرضا قدسی.
[10]. حج/ 5؛ حجرات/ 13؛ آل‌عمران/ 64.
[11]. آل‌عمران/ 103.
[12]. کشف الغمة، ج 1، ص 483.
[13] . سلیمانیه، مهدی،1394، اربعین؛ منظری اجتماعی، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
[14]. علی‌اکبر لطفیان
[15]. ریحانة الادب، ج 5، ص 365.
[16]. بحارالانوار، ج 45، ص 395.
[17]. امالی طوسی، ص 238.
[18]. به نقل از سایت ستاد عمره و عتبات دانشگاهیان (لبیک)، تاریخ مخابره: 13/9/93.
[19]. گزیده بیانات مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی)، 1/1/1385.
[20]. قصّه کربلا، ص ۳۷1.
[21]. اللهوف علی قتلی الطفوف، ص ۱۵۹ و ۱۶1.
[22]. خاتون دوسرا، ص ۱۸5.
[23]. اللهوف علی قتلی الطفوف، ص 133.
[24]. همان.