پایگاه تخصصی مسجد: در آخرین روز گرم ترین ماه سال -مرداد ماه-، دیدار ائمه جماعات مساجد استان تهران به عنوان افسران ارشد خط مقدم جهاد فرهنگی با فرمانده و نائب امام زمانشان (عجل الله فرجه الشریف) خنکای خاصی به کام دل و جان بخشید.
به ویژه اینکه آقا جان در ابتدای کلام خود، ائمه مساجد را «همکاران محترم» خطاب فرمودند و مدالی معنوی و غروری آفرین را به امامان مساجد عنایت کردند.
دیداری بعد از نزدیک به ربع قرن و در قالب نظم، انضباط و تکریمی مثال زدنی و در فضایی آکنده از شور، شوق روی داد که به تعبیر رهبر عزیزتر از جان «واقعاً جلسهی مهم و متفاوتی است؛ با جلسات دیگر ما در اینجا تفاوت های اساسی دارد.»
علاوه بر شعارهای زیبا و مرسومی که در دیدارها می شنویم، شعار ویژه این دیدار بسیار گوش نوازی می کرد.
بالغ بر سه هزار نفر، با لباس انبیاء بر تن، یک صدا و از عمق دل و جان فریاد می زدند: «علمدار ولایت، روحانیت فدایت!»
طلبه ای جوان و انقلابی، از ائمه مساجد روستایی نیز چکامه ای با شور و حال خواند که مورد استقبال و اشک شوق حضار قرار گرفت و لطف و عنایت حضرت آقا را همراه داشت.
صرف نظر از حواشی دیدار، بیانات آقای حاج علیاکبری نیز از نکات قابل توجه دیدار روز جهانی مسجد بود. بیاناتی که موجب خرسندی رهبر معظم انقلاب شد، از اینکه که مشاهد می کنند «زبانهای گویای روحانیّت بحمدالله از برجستگیها و از زیورهای بیانی و فکری برخوردارند.»
اگر بخواهیم از «بیانات پُرمغز آقای حاج علیاکبری که هم مفید و جامع بود، هم زیبا و خوشساخت و خوشترکیب» گلچینی کرده باشیم، شاید این سه جمله از همه شاخص تر باشد:
مسجد زمینهساز ارتقای بصیرت مردم و مرکز تربیت مجاهدان و مؤمنانی در تراز انقلاب اسلامی است.
بیش از ۹۷ درصد شهدای کشور از پرورشیافتگان مساجد هستند.
تعیین چشمانداز، فرهنگسازی، همکاری ائمهی جماعات، تشکیل جبههی مشترک و متحد برای گفتمانسازی، استفاده از ظرفیت نخبگان و جوانان، ادارهی مسجد با مشارکت مردم و استفاده از ظرفیت مسجد برای ساخت جامعهی مؤمن، از مهمترین اهداف و برنامههای مساجد است.
با شروع فرمایشات آقا، می دانستیم که هم افق های روشن و راهی با چشم اندازی وسیع در پیش پای مساجد باز خواهد شد و هم رسالت هایی سنگین و روزآمد برای خانه های خدا و خادمین آن بازتعریف خواهد گردید، و همان که حدس می زدیم، رخ داد.
فرمایشات رهبر مسجدی ما، حاوی نکات بسیار کلیدی درباره مساجد بود. نکاتی که قابل تقسیم به دو جنبه توصیفی(دانستنی ها) و عملیاتی(بایستنی ها) است:
الف) نکات توصیفی(دانستنی ها):
تشکیل مسجد از ابتکارات اسلام برای شکل دادن به اجتماعات و ارتباطات مردم بر محور «ذکر، نماز و توجه به خداوند» است.
در تاریخ اسلام، مسجد مرکزی برای مشورت، همکاری و تصمیمگیری در مسائل مهم اجتماعی، سیاسی و نظامی بوده است.
محوریت بخشیدن به مساجد ازجمله هنرهای بزرگ امام عظیمالشأن از همان روزهای اول انقلاب اسلامی است.
مساجد «هستهی مقاومت» به ویژه مقاومت فرهنگی است.
اگر حصار و خاکریز فرهنگی نباشد، همهچیز از دست میرود و مساجد در افزایش مقاومت و تحکیم هنرمندانهی حصار فرهنگی، نقش مهمی دارند.
مساجد پایگاه:
(۱) اجتماع،
(۲) مشورت،
(۳) مقاومت،
(۴) برنامهریزی و حرکت اجتماعی و فرهنگی،
(۵) انواع فعالیتهای اجتماعی،
(۶) بسیج و حرکت فرهنگی،
(۷) همهی کارهای نیک،
(۸) انسانسازی،
(۹) عمران دل و دنیا،
(۱۰) مقابله با دشمن،
(۱۱) بصیرتافزایی،
(۱۲) زمینهسازی برای ایجاد تمدن اسلامی.
مسجد در تقویت فکری و ترغیب مردم به فعالیتهای گوناگون اجتماعی نقش اساسی دارد.
امام جماعت «محور مسجد» است.
امامت مسجد، شغلی مهم و اساسی است و نگاه حاشیهای به این مأموریت مهم، کم گذاشتن در حق مسجد است.
دیدگاهی که پیشنمازی مساجد را فقط در خواندن نماز خلاصه میکند، نگاهی جفاآمیز و در واقع همان نگاه سکولار است.
ب) نکات عملیاتی(بایستنی ها):
ضرورت تقویت ایمان دینی مردم به عنوان تکیهگاه اصلی انقلاب و نظام در پایگاه مساجد.
یادآوری فلسفهی تعیین روز جهانی مسجد که روزی اساسا انقلابی است و هدف اصلی اش مقابلهی امت اسلام با رژیم صهیونیستی است. «این روز را باید با همین نگاه، مورد توجه قرار داد.»
«نماز باید با کیفیت و توجه عمیق به خداوند متعال، و بهدور از آفاتی همچون غفلت و ریا باشد.»
تبیین و ترویج عملی و زبانی مسئلهی نماز به عنوان حقیقتی جذاب و شوقانگیز توسط ائمه جماعات.
«اقامهی حق و عدل، تبیین دین و ابلاغ احکام دینی» علاوه بر اقامه نماز توسط امام مسجد.
ادا حق مسجد با «حضور منظم و با طمأنینه، ادای با کیفیتِ نماز، گفتوگو با مردم و تشکیل حلقههای معرفتی و پاسخ به سؤالات جوانان.»
استفادهی هر چه بیشتر ائمهی جماعات از شیوههای صحیح کار در مساجد.
جلسات رودررو با مردم، که از دیگر شیوههای تبلیغاتی در رسانههای مختلف، مؤثرتر است.
اقامهی نماز جماعت در هر سه وقت نماز.
باز بودن مساجد برای مراجعهی مردم و خواندن نماز در طول روز.
توجه خاص به جوانان و قائل بودن جایگاهی خاص برای نسل جوان، زیرا جوانان در هدفگذاریهای دشمنان برای نفوذ فرهنگی و تضعیف ایمان و اعتقادات مردم، یک هدف اصلی اند.
جذب دل جوانان با ایجاد جاذبهی صحیح یعنی «سخن و اقدام آمیخته با معنویت و عرفان واقعی» برای بهره مندی کشور و جامعه از برکات فراوان حضور نسل جوان در مساجد.
تدوین سرگذشت مساجد در قالبهای گوناگون نظیر کتاب، عکس و یا نماهنگ، برای آگاهی جوانان امروز و فردا.
فرمایشات رهبر معظم انقلاب، بُعد دیگری هم داشت که بسیار قابل توجه است.
و آن بخشی از بیانات آقا است که به مثابه دوره فشرده آموزش روش تحلیل سیاسی برای مخاطبانی خاص-ائمه مساجد- بیان شد.
چندی پیش مرکز رسیدگی به امور مساجد در طرحی بدیع و ابتکاری، بسته ای آموزشی با عنوان «رهنمون۱» تولید کرد که هم مورد استقبال بسیاری از ائمه مساجد قرار گرفت و هم مورد تحسین کارشناسان فرهنگی واقع شد.
محتوای این بسته که بر اساس کتاب «روش تحلیل سیاسی» تهیه و تنظیم شده بود، دسته بندی نقطه نظرهای رهبر انقلاب درباره روش تحلیل سیاسی بود.
بخشی از فرمایشات ایشان در دیدار روز جهانی مسجد، تداعی همین موضوع ضروری یعنی لزوم آشنایی ائمه جماعات با فنّ تحلیل سیاسی است که منشاء اصلی آن بصیرت دینی است.
حضرت آقا در دیدار مذکور با اشاره به این حقیقت که تلاش پیچیده و متنوع دشمنان برای نفوذ فرهنگی گستردهتر از اوایل انقلاب است تأکید کردند که آماج اين حرکت مستمر و چندلایه، ایمان دینی مردم است؛ یعنی همان عاملی که عامل اصلی پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل جمهوری اسلامی بوده است و اگر ایمان و پایبندی ملت به اسلام نبود، ایران نیز همچون دیگران زیر چتر آمریکا و غیرآمریکا میرفت و به همین علت است که آنها با ایمان مردم، خصومتی عمیق و پایانناپذیر دارند.
معظم له انقلاب اسلامی را زلزلهای شدید در ارکان نظام سلطه دانسته و فرمودند:
به برکت «اسلام انقلابی» و «انقلاب اسلامی» هدف اصلی زورگویان جهانی یعنی فرمانروایی بر منطقه ناکام مانده و آمریکا در منطقهی غرب آسیا عملاً زمینگیر شده است.
در ادامه و در راستای آموزش اصلی ترین گزاره تحلیل سیاسی حضرت آقا «فرهنگ و بصیرت فرهنگی» را مبنای کار حقیقی سیاسی معرفی کردند و یادآور شدند سیاست در معنای واقعی، طرفداری از این یا آن شخص نیست بلکه به معنای برخورداری از نگاه کلان و توان تحلیل حرکت عمومی جامعه است.
در نگاه سیاسیِ حقیقی، باید با بررسی حرکت عمومی جامعه، پاسخ چند سؤال اساسی روشن شود: سبک زندگی جاری، ما را به کدام سمتوسو میکشاند و آیا در حال حرکت به سمت عدالت اجتماعی، استقلال واقعی و شکلدهی تمدن اسلامی هستیم یا به سمت وابستگی به آمریکا و تأثیرپذیری از بافتهها و یافتههای غربی حرکت میکنیم؟
برای تشخیص تکلیف در قبال مسائل جاری باید با نگاهی کلان و فرهنگی، روند کلی حرکت جامعه را تحلیل و جریانشناسی کرد.
البته در خلال این نگاه کلان و جریانشناسی واقعی، تکلیف مسائل جاری و موضعگیری انسان در قبال اشخاص، احزاب و گروهها نیز مشخص میشود.
در پایان این بخش، رهبر معظم انقلاب بشارتی مهم را برای ائمه جماعات بازگو کردند:
با وجود همهی دشمنیهای گسترده، آشکار، پنهان و پیچیدهی قدرتهای ظالم و زورگو، کلمهی طیبهی جمهوری اسلامی روزبهروز در حال استحکام و اقتدار بیشتر است و به برکت ایمان و اتحاد مردم این توطئهها همچنان بینتیجه خواهد ماند.
نگارنده: حجت الاسلام والمسلمین اصلانی مدیر ناحیه شیخ صدوق(شهر ری)